Η από τα κάτω οργάνωση των ανθρώπων, λύνει τόσα πολλά προβλήματα των σημερινών κοινωνιών, που όταν συμβεί, όλοι θα αναρωτιούνται γιατί σκατά δεν το έκαναν νωρίτερα . Κανονικά θα έπρεπε πρώτα να ασχοληθώ με τους τρόπους οργάνωσης, αλλά επειδή ξύπνησα με όρεξη για άλλα, θα το πιάσω λίγο ανάποδα.
Ο οικονομισμός που μας βαράει όλους, δεν μας έχει επιτρέψει να παραδεχθούμε αυτό που όλοι καταλαβαίνουμε στην προσωπική μας εμπειρία. Πως η εργασία δεν αποτελεί μόνο έναν τρόπο βιοπορισμού. Αποτελεί και ένα είδος κοινωνικοποίησης, κάτι που δίνει δομή στο χρόνο μας, μας κάνει να νιώθουμε χρήσιμοι (γι’αυτό και όταν δεν το κάνει, νιώθουμε άσχημα για δαύτη), κάτι που μας δίνει αξία. Και η αξία αυτή δεν είναι απαραίτητα εγχρήματη. Ίσα ίσα η εγχρήματη αξία δεν μας προσφέρει χαρά παρά έμμεσα και εξ αντανακλάσεως. Θα πρέπει να ξοδέψουμε αυτή την εγχρήματη αξία για να πάρουμε χαρά, ή (στο πιο προχωρημένο στάδιο anal retentiveness παράνοιας που βρίσκονται κάποιοι σαν εμένα) θα πρέπει να δούμε τον λογαριασμό μας να ανεβαίνει στην τράπεζα ως χαρά για μια μελλοντική φαντασιακή χαρά που θα πάρουμε κάποτε, όταν λχ θα καθόμαστε στο βερολίνο και θα ασχολούμαστε με πράγματα για τα οποία κανείς δεν θα μας έδινε ένα χρηματικό αντάλλαγμα, ή θα τα δώσουμε στα παιδιά μας για να είναι αυτά χαρούμενα ή ή ή.
Πόσες εκθέσεις έχουμε γράψει στο σχολείο για την αποξένωση? Κι όχι άδικα διότι όταν κοιτάξουμε τριγύρω μας βλέπουμε ότι ο κόσμος είναι γεμάτος από δαύτη. Πόσες ταινίες έχουμε δει που περιγράφουν τον τρόμο του κενού μόλις ο άνθρωπος σταματήσει να δουλεύει? Πόσοι το έχουμε δει σε ανθρώπους τριγύρω μας? Η εργασία, ή μάλλον η απασχόληση σε κάτι που το θεωρούμε χρήσιμο κι ευχάριστο είναι λοιπόν πολύ πιο σημαντική από την απλή επιβίωση. Με αυτό δεν εννοώ ότι ένας άνεργος που σκέφτεται 2 φορές αν θα χτυπήσει εισιτήριο στο λεωφορείο δεν έχει ανάγκη από χρήματα και θα πρέπει να είναι υπεράνω, εννοώ ότι, όταν σκεφτόμαστε την εργασία μόνο ως επιβίωση, ξεχνάμε πολλές από τις άλλες έννοιες που αυτή εμπεριέχει.

Η καταστροφή της εργασίας.
Καθώς η ανεργία έχει χτυπήσει παραπάνω από το 1/3 του ενεργού πληθυσμού, κι αν προσθέσουμε σε αυτούς τους υπόλοιπους που θα ήθελαν να βρουν μια κάποια δουλειά αλλά δεν τολμούν καν να το δηλώσουν, έχουμε μια τεράστια απώλεια παραγωγής. Όπως έχω γράψει και παλιότερα, για μια οικονομία δεν υπάρχει μεγαλύτερο είδος σπατάλης από την ανεργία. Φυσικά οι στούρνοι αυτού του κόσμου θα σας πουν ότι η σοβιετική μας οικονομία δεν παράγει πράγματα που είναι επιθυμητά σε τιμές ανταγωνιστικές γι’ αυτό και βρίσκεται κάτω από το όριο της πλήρους απασχόλησης. Κάτι που φυσικά είναι αλήθεια, αλλά όχι με τον τρόπο που τον θεωρεί ένας στούρνος. Διότι ο στούρνος θεωρεί χρήσιμη και απαραίτητη τη θέση του διοικητή της εμπορικής τράπεζας που μοιράζει θαλασσοδάνεια και καταστρέφει τη δυναμική μιας οικονομίας από αυτό που έμαθε στο πρώτο έτος της σχολής και ονομάζεται miss-allocation of capital. Δηλαδή χρήση πολύτιμων πόρων σε άχρηστα πράγματα (που έχουν λχ καλή προμήθεια).
Επιπλέον, οι στούρνοι αυτού του κόσμου αποκρύπτουν το ευχάριστο γεγονός πως δεν υπάρχουν αρκετές δουλειές για να δουλεύουμε όλοι 8ωρο. Ακόμα και σε οικονομίες με εμπορικό πλεόνασμα όπως η γερμανική, δεν υπάρχουν αρκετές δουλειές για να δουλεύουν όλοι 8ωρο. Και το εμπορικό πλεόνασμα σημαίνει ότι κάποιος κλέβει εργατοώρες από μια άλλη οικονομία. Αλλά και μόνο η έννοια του κλέβω εργατοώρες είναι μια διαστροφή που υφίσταται μόνο επειδή στο σύστημά μας η ανάγκη για λιγότερη εργασία ορίζεται σαν κατάρα (ανεργία) και όχι σαν ευχή.
Μια οικονομία που βρίσκεται σε ύφεση λοιπόν, έχει ακόμα μεγαλύτερο έλλειμα από εργασία. Στην ουσία βρίθει από δουλειές που πρέπει να γίνουν. Η διαφορά είναι ότι δεν υπάρχουν οι πόροι για να γίνουν αυτές οι δουλειές, δηλαδή τα χρήματα. Όμως όπως έχουμε μάθει από τις αρχές του 20ου αιώνα, οι εγχρήματοι πόροι που λείπουν δεν είναι παρά μια σύμβαση μεταξύ των ανθρώπων που το κράτος επιβάλει και ορίζει την ποσότητά τους, κι όχι κάτι που ορίζεται από τη φύση. Αυτή η “μικρή” λεπτομέρεια ήταν μια μεγάλη ανακάλυψη των οικονομικών, καθότι ο 19ος αιώνας βασανιζόταν από ένα τεράστιο και εντελώς παράλογο φετίχ. Τον κανόνα του χρυσού και την ιδέα της σπανιότητας του εγχρήματου κεφαλαίου. Παρότι όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι έχουν κατανοήσει αυτή τη μικρή σύμβαση, οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι για λόγους προσωπικού οφέλους και ιδεολογικής άρνησης φροντίζουν να την αποκρύπτουν από το ευρύ κοινό. Έτσι λοιπόν καθώς η πιστωτική φούσκα της τελευταίας 30ετίας βασίζεται ακριβώς στη σύμβαση πως το χρηματικό κεφάλαιο παράγεται κατά βούληση με μια απλή εντολή, οι φιλελεύθεροι θέλουν ο πολύς κόσμος να συνεχίζει να πιστεύει ότι ισχύει και για το κράτος, αυτό που βίωνε ο ίδιος ως καθημερινότητα. Τα χρήματα δεν βγαίνουν από τον εκτυπωτή του σπιτιού μας, ούτε απλά προσθέτοντας ένα νούμερο στο excelακι με τα έσοδα/έξοδα μας και βρίσκονται σε μια μόνιμη σπανιότητα (φρόντισαν όμως μέσω της παραχωρησης στις τράπεζες στην εξαίρεση από τον κανόνα, αυτή η σπάνη να μην ισχύει για τους ίδιους). Μια τέτοια υποκριτική αφήγηση έκανε πρόσφατα ο ίδιος ο διοικητής της κεντρικής γερμανικής τράπεζας και το γεγονός πως δεν γελάνε ακόμα και οι πέτρες στη γερμανία με τον παραμυθά, έχει να κάνει με το πόσο κοντά στο ελληνικό 2009, βρίσκεται ακόμα  η γερμανική κοινωνία.
Στην ελλάδα αυτή η σπανιότητα του εγχρήματου κεφαλαίου που έχει παραλύσει την οικονομία, επιβάλλεται από την νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, και εκεί στηρίζουν το βασικό τους επιχείρημα οι οπαδοί της δραχμής. Ότι δηλαδή η πολιτική της εκτ, είναι κουρδισμένη προς το συμφέρον των μεγάλων χωρών με αποτέλεσμα οι μικρές να εμφανίζουν φαινόμενα αντίστοιχα με τις κρίσεις που δημιουργούσε τον 19ο αιώνα ο κανόνας του χρυσού. (έχουν δίκιο φυσικά σε αυτό, αλλά έχω γράψει δύο σεντόνια με τις ενστάσεις μου ας μην επεκταθούμε τώρα).
Ποιος είναι ο παραλογισμός όλης αυτής της κατάστασης. Πως στην ύφεση πράγματι καταστρέφονται μερικές εντελώς αδιάφορες και άχρηστες εργασίες* που απομυζούσαν δυναμική από την οικονομία μας, όπως το υπάλληλος ή διευθυντής σε ένα από τα 3.300 τραπεζικά καταστήματα (πού να μην υπήρχαν και τα ATM δηλαδή) ή το ιδιοκτήτης ενός από τα 4.500 καταστήματα κινητής τηλεφωνίας. Δυστυχώς όμως έχουν καταστραφεί πολύ πολύ περισσότερες χρήσιμες εργασίες ακριβώς διότι η κυβέρνηση θεωρεί το δικαίωμα στην τραπεζική, πολύ ανώτερο από το δικαίωμα στην υγεία ή την παιδεία. Έτσι λοιπόν το γεγονός πως τα παιδιά δεν έχουν δασκάλους, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν ανάγκη από δασκάλους.
Αυτή η μεγάλη ανισορροπία είναι δραματική για πολλούς ανθρώπους. Είτε δασκάλους χωρίς δουλειά, είτε για τα παιδιά χωρίς δασκάλους, όμως αντί να καθόμαστε να κοιτάμε τι θα κάνει το κράτος γι’ αυτό, για εμένα είναι πολύ πιο σημαντικό να καλύψουμε το κενό πολύ πριν το κράτος σκεφτεί να το κάνει. Κι εδώ μπαίνει η πολύ σημαντική οργάνωση από τα κάτω.

*πριν προσβληθείτε προσπαθήστε να διαχωρίσετε μεταξύ του άχρηστες εργασίες και του άχρηστοι άνθρωποι, διότι μόλις 2 παραγράφους πιο πάνω εξήγησα πως δεν υπάρχουν άχρηστοι άνθρωποι.

Η οργάνωση
Είναι δύσκολο πράγμα το παραδέχομαι, ειδικά έτσι όπως έχουμε εκπαιδευθεί τα τελευταία 30 χρόνια. Ακόμα και η αριστερά διατηρεί μια κρατικίστικη αντίληψη στο ζήτημα, πως το κράτος -σχεδόν ως από μηχανής θεός που βρίσκεται πάνω απο την κοινωνία- θα πρέπει να λύσει όλα μας τα προβλήματα. Γι’ αυτό και υπάρχει ένας εγγενής φόβος πως αν η κοινωνία καλύψει με τοπικές οργανώσεις από τα κάτω, αυτά που το κράτος αρνείται να παράσχει, τότε οι φιλελεύθεροι θα έχουν κερδίσει. Νομίζω όμως πως αυτό είναι μια πλάνη. Η οργάνωση της κάθε τοπικής κοινωνίας δεν καταστρέφει την ιδέα των κοινών αγαθών που το κράτος προσφέρει. Ίσα ίσα εμπεδώνει το συναίσθημα πως το κράτος είμαστε εμείς και τα αγαθά αυτά είναι κοινά, ακριβώς διότι και τυπικά το κράτος γινόμαστε εμείς. Υποκαθιστώντας τις υπηρεσίες υγείας του κράτους από μια τοπική οργανωση του δήμου λχ, δεν μειώνουμε την ανάγκη για το αγαθό της υγείας ως δημόσιο αγαθό, την κρατάμε ζωντανή ως δεδομένο για μια ευνομούμενη κοινωνία. Για να κέρδιζαν οι φιλελεύθεροι θα ήταν σαν να λέμε πως οι γιατροί, οι νοσηλευτές και οι ασθενείς που έπαιρναν μέρος στο εγχείρημα να σταματήσουν να πιστεύουν στη δημόσια υγεία επειδή την εξασκούν οι ίδιοι. Κάτι που φυσικά δεν πρόκειται να συμβεί, διότι όλοι αυτοί με την ενέργεια τους, βούτηξαν το δάχτυλο στην πηγή της κοινωνικής εξουσίας.
Αν κάτι καταστρέφεται από αυτή τη διαδικασία είναι η ύπαρξη ενός κράτους που βρίσκεται ως αυτόνομος παίκτης έξω και πέρα από την κοινωνία. Αντίληψη και πρακτική που είναι ενγενής στο κράτος, αλλά καθόλου επιθυμητή.
Από την άλλη μεριά δεν μπορούμε να κάνουμε το άλμα και να πούμε ότι το κράτος δεν μας αφορά. Όπως προσπαθούσα να εξηγήσω και στο σοσιαλισμό για όσους γουστάρουν, ένα εχθρικό κράτος μπορεί να σε καταστρέψει ανά πάσα στιγμή, αλλάζοντας απλά και μόνο τους κανόνες. Άρα για εμένα τα δύο πράγματα δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενα. Το κράτος είναι απαραίτητο να είναι φιλικό ή φιλικά αδιάφορο, αλλά χωρίς την παρέμβαση της ίδιας της κοινωνίας το κράτος θα γίνει ξανά ανεξέλεγκτο, αρτηριοσκληρωτικό, εχθρικό και θα εξυπηρετεί την ίδια εσωτερική ελίτ του. Ίσα ίσα λοιπόν αυτή η διπλή δράση, μας λύνει το τεράστιο πρόβλημα της κότας και του αυγού. Του πώς δηλαδή θα φτιάξουμε ένα κράτος που να δουλεύει προκειμένου να φτιάξουμε μια κοινωνία που να λειτουργεί και να “ευτυχεί” χωρίς να έχουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Η οργάνωση από τα κάτω για τον τρόπο που κατανοώ των κόσμο, μας βοηθάει και σε μια άλλη πολύ βασική συνιστώσα του καπιταλισμού. Αυτή της αμοιβής. Όπως προσπάθησα να εξηγήσω στα αγαθά και τα εμπορεύματα, αν μπορούμε να βρούμε ένα βασικό σταθερό μοτίβο στο πως επεκτείνεται ο καπιταλισμός, αυτό είναι λίγο πολύ η εμπορευματοποίηση των πάντων με προεξάρχουσα φυσικά την ίδια την εργασία. Αυτή η εμπορευματοποίηση, για εμένα, είναι ο βασικότερος εχθρός και το κράτος δεν μπορεί να κάνει πολλά για να την πολεμήσει. Ακριβώς επειδή το κράτος είναι στην ουσία ένας μεγάλος γραφειοκρατικός απρόσωπος οργανισμός, για να προσελκύσει υπαλλήλους θα πρέπει να τους τάξει μια εγχρήματη αμοιβή. Φυσικά είπαμε ότι οι άνθρωποι δεν δουλεύουν μόνο γι’ αυτόν τον λόγο (αλλιώς μέχρι πριν από 10 χρόνια θα έπρεπε να μην υπάρχουν δάσκαλοι), αλλά στην περίπτωση του κράτους εργοδότη, η εγχρήματη αμοιβή υποκαθιστά έναν πολύ βασικό ρόλο που σε μια μικρή επιχείρηση παίρνει το φιλότιμο, οι προσωπικές σχέσεις με τον εργοδότη και τους άλλους εργαζόμενους, το προσωπικό χρέος, η περηφάνια για το αγαθό που παράγεις κλπ κλπ. Από τη φύση του λοιπόν κάθε μεγάλος οργανισμός τείνει να αποξενώνει την εργασία από τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της και να κρατά ως κυρίαρχο την αμοιβή. Αυτό μπορούμε να το δούμε και στις διεκδικήσεις όλων των ΔΥ τα τελευταία 20 χρόνια και αποτελεί ένα αγκάθι ανάμεσα στην κοινωνία και το σώμα των ΔΥ.
Θα μου πείτε σε έχει εκμεταλλευτεί ρε μαλάκα ο αφεντικός σου βασιζόμενος στις προσωπικές σας σχέσεις? Ναι, φυσικά όπως στους περισσότερους μας, αλλά με αυτό δεν καταδικάζω τις προσωπικές σχέσεις. Καταδικάζω τη δυναμική της σχέσης μας όπου εγώ μπορούσα να γίνω αντικείμενο εκμετάλλευσης και για τον ίδιο το κίνητρο της “διαφθοράς” ήταν αρκετά σημαντικό. Αν αφαιρέσουμε αυτή τη δυναμική που ονόμαζε τον έναν υπάλληλο και τον άλλο μεγαλομέτοχο, αφαιρούνται πολύ πιο εύκολα και οι όροι της εκμετάλλευσης.

Το πρόβλημα του εθελοντισμού και της αλληλεγγύης
Πριν λοιπόν σας απλώσω το μεγαλειώδες σχέδιό μου (τσάμπα περιμένετε), θα ήθελα να βάλω κι άλλη μια υποσημείωση. Στην αναρχοαριστερή κουλτούρα, υπάρχει μια αντίθετη τάση από την κρατικίστικη αριστερή. Διότι στη δεύτερη οι άνθρωποι τείνουν να σκέφτονται οικονομικίστικα και εγχρήματα, κλασικό παράδειγμα το κατώτατος μισθός 1.300 ευρώ του κκε -το οποίο δεν έλεγε τίποτα ούτε για τη χρησιμότητα ούτε για την ποιότητα αυτής της εργασίας (το αίσθημα της αποξένωσης της εργασίας στην εσσδ στην οποία οι κκεδες ακόμα προσβλέπουν ήταν πολύ συχνά μεγαλύτερο από αυτό στη δύση). Ενώ στην πρώτη προσπαθούν να κάνουν κατευθείαν το άλμα στον απο-εμπορευματοποιημένο κομουνισμό των ινδιάνικων φυλών. Εκεί που όταν χρειάζεσαι ένα καινούργιο ρούχο, πας στη μεγάλη σκηνή και παίρνεις τα υλικά για ένα ρούχο. Μόνο που εκεί σκοντάφτουν σε 2-3 πολύ σημαντικά προβλήματα.
Το πρώτο έχει να κάνει με τα ελεύθερα αγαθά που πάσχιζα να εξηγήσω στον σοσιαλισμό για όποιον γουστάρει. Από τη στιγμή που ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα αγαθά και οι υπηρεσίες δεν είναι ελεύθερα και από τη στιγμή που οι αναρχοαριστερές ομάδες δεν έχουν τους πόρους ή τη δυνατότητα να επιβάλουν την απελευθέρωση των αγαθών (με το να προσφέρουν μαζικά σε μηδενική τιμή άπειρες ποσότητες αγαθών προκειμένου να αποεμπορευματοποιηθούν), συμβαίνουν λίγο πολύ τα εξής. Η παραγωγή των αγαθών ανατίθεται στα μέλη της ομάδας, τα μέλη της ομάδας σπαταλάνε ίδιους πόρους για την παραγωγή του αγαθού, και η μεγάλη ζήτηση που προκαλεί η μηδενική τιμή, αρχίζει να εξαντλεί τους ιδεολόγους παραγωγούς. Ας το πάρουμε με ένα ευτελές (κοστολογικά) παράδειγμα για να δείξουμε πως ακόμα και ο διαμοιρασμός κάτι που πρακτικά είναι δωρεάν, δημιουργεί τεράστια πίεση.
Ας πούμε λοιπόν πως μια ομάδα αποφασίζει να μοιράζει δωρεάν καφέ στο κέντρο της αθήνας κάθε πρωί. Ο καφές κοστίζει ελάχιστα και για χάρη του παραδείγματος ας υποθέσουμε πως είναι τσάμπα. Μέσα σε λίγο καιρό η δυναμική της αγοράς θα κάνει τη ζήτηση δωρεάν καφέ πολύ μεγάλη για 2-3 λόγους. 1. οι εργαζόμενοι θα πίνουν παραπάνω καφέ, 2. οι εργαζόμενοι δεν θα αγοράζουν καφέδες από τους γρηγόρηδες αυτού του κόσμου και 3. οι εργαζόμενοι δεν θα έχουν καν κίνητρο να φτιάχνουν τον καφέ στη δουλειά από τη στιγμή που μπορούν να κατέβουν 2 δρόμους παρακάτω και να πάρουν δωρεάν έναν λαχταριστό καφέ.
Τι έχουμε λοιπόν? Έχουμε μια ομάδα που προσπαθεί με το παράδειγμά της να απο-εμπορευματοποιήσει κάτι τόσο εξευτελιστικά φθηνό όπως ένα ποτήρι καφέ και να δείξει με το παράδειγμα στον κόσμο πως είναι ηλίθιοι να πληρώνουν 2-3-4ευρώ για κάτι τέτοιο. Όμως ακόμα κι αν όλη η ομάδα δουλεύει 8ωρα σε βάρδιες, πολύ γρήγορα θα πρέπει να δουλεύει με ρυθμούς βέγγου και η ζήτηση δεν θα ικανοποιείται. Για την ακρίβεια η αύξηση της ζήτησης θα μετριαστεί μόλις η ουρά μεγαλώσει τόσο, που κάποιοι θα προτιμήσουν κάποια από τις παλιότερες εναλλακτικές αντί να περιμένουν στον δρόμο.
Ακόμα χειρότερα, όσο πιο γαμάτο καφέ φτιάχνει η ομάδα μας, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η επιμονή για την ουρά και άρα η ζήτηση.
Ποιο είναι το στρατηγικό σφάλμα στο παραπάνω παράδειγμα? Πώς όσο μεγαλύτερη επιτυχία έχει το εγχείρημα, τόσο πιο αδύνατη γίνεται η πραγματοποίησή του. Σύντομα τα μέλη της ομάδας θα πάθουν υπερκόπωση και ταυτόχρονα θα αρχίσουν να νιώθουν και την αδικία μπροστά τους. Όταν τα στελέχια με τα iphone θα περιμένουν στην ουρά για δωρεάν καφέ αντί να αντιγράψουν το παράδειγμά τους μέσα στην επιχείρησή τους, τότε η στιγμή που το ποτήρι του καφέ θα ξεχειλίσει θα είναι κοντά.
Η αντίδραση των μελών της ομάδας θα είναι λογική έτσι όπως είναι στημένο το παιχνίδι, αλλά καταστροφική για το αποτέλεσμα του εγχειρήματός τους. Θα αναγκαστούν είτε να σεχταρίσουν, προσφέροντας καφέ μόνο σε κάποιους και άρα “αποδεικνύοντας” πως δεν υπάρχουν ελεύθερα αγαθά, είτε θα το εγκαταλείψουν ολοσχερώς απογοητευμένοι και κουρασμένοι. Όμως δεν θα φταίει ο στόχος τους για την αποτυχία αλλά μια παγίδα που οι φαντασιώσεις των ίδιων έστησαν. Διότι κάτι που ξεχνάμε όταν μιλάμε για τη ρομαντική φαντασίωση των κομουνιστών ινδιάνων με τη μεγάλη κεντρική τέντα, είναι πως εμείς δεν ζούμε σε μια τέτοια κοινωνία. Και στα όρια των πόλεων αυτό είναι πολύ δύσκολο να συμβεί. Διότι μια μικρή κοινότητα μπορεί να γεμίσει ντροπή τον “τεμπέλη” ινδιάνο που δεν συμμετέχει στο κυνήγι ή κλείνει τη μύτη του αηδιασμένος κάθε φορά που πρέπει να τρίψουν τα δέρματα. Ο κομουνισμός είναι πιο εύκολος σε μικρές κοινότητες όπου τα μέλη γνωρίζονται μεταξύ τους και άρα μπορούν να αλληλοελέγχονται στο κομμάτι “ο καθένας με τις δυνατότητές του” χωρίς να χρειάζεται αυτό να παίρνει μια τυπική απρόσωπη μορφή όπως το χρηματικό αντίτιμο για έναν καφέ, ή το συμβόλαιο ενός εργοδότη μ’ έναν εργαζόμενο.
Ταυτόχρονα εδώ βλέπουμε κι ένα άλλο πρόβλημα του εθελοντισμού. Ο εθελοντισμός είναι κάτι υπέροχο και καλύπτει πολλές από τις ανάγκες που καλύπτει η εργασία, όχι όμως και τον βιοπορισμό (μιλάμε για τον πραγματικό εθελοντισμό, όχι τις ΜΚΟ με τα τζιπ και τα στελέχια με τους παχυλούς μισθούς). Έτσι ο εθελοντής θα πρέπει να καλύπτει τις βιοποριστικές του ανάγκες με έναν άλλο τρόπο. Κι αν αυτός ο τρόπος είναι η περιουσία που του άφησε η θειά του, έχει καλώς. Αν όμως αυτός ο τρόπος σημαίνει παράλληλη εργασία, τότε ο εθελοντής γνωρίζουμε ότι υπερεργάζεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν γουστάρει να κάνει την εθελοντική δουλειά και πολλές φορές η εθελοντική εργασία του προσφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση από την αλλοτριωμένη βιοποριστική του εργασία. Σημαίνει όμως ότι κουράζεται κάνοντας κάτι που δεν είναι πολύ βιώσιμο ή άνθρωπινο για τον ίδιο (γι’ αυτό και το ονομάζουμε αλτρουισμό) .
Όμως όλο αυτό το σχήμα βάζει πολύ σημαντικά όρια στο ποιος μπορεί να προσφέρει εθελοντική εργασία. Διότι δεν μπορείς να πας στον άνεργο και να του πεις κάνε δωρεάν ενισχυτική διδασκαλία στα παιδάκια που μένουν πίσω στο σχολείο, χωρίς να του προσφέρεις έναν τρόπο για να επιβιώνει αξιοπρεπώς. Αυτό ακριβώς το λογικό (αλλά εξαιρετικά σεχταριστικό και εγωιστικό) επιχείρημα κρύβεται πίσω από τη βδελυρή ανακοίνωση ενός συλλόγου αδιόριστων εκπαιδευτικών όταν καταδίκασαν μια τοπική ελμε που ανακοίνωσε τη δωρεάν εθελοντική ενισχυτική διδασκαλία από τα εργαζόμενα μέλη της στα παιδιά της περιοχής τους.

Χοροπηδώντας γύρω από το αδιέξοδο.
Ευτυχώς για πολλούς ανθρώπους, το χρέος τους προς τον συνάνθρωπο που ζορίζεται, ξεπερνά όλα τα εμπόδια που περιγράφω και ακόμα πιο ευτυχώς οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους έχουν συνήθως διάφορες αριστερές φαντασιώσεις στο μυαλό τους. Και γι’ αυτό βλέπουμε τριγύρω να δημιουργούνται σιγά σιγά προσπάθειες από τα κάτω. Κοινωνικά ιατρεία, προσπάθειες συλλογής των φαγητών που περισσεύουν από τα εστιατόρια κλπ κλπ. Όμως όλα αυτά θα αποκτούσαν άλλη δυναμική αν μπορούσαμε να άρουμε τα βαρίδια που τα κάνουν γολγοθά να πραγματοποιηθούν.
Χωρίς το κράτος, η άρση των βαριδιών είναι περιορισμένη άλλα όχι αδύνατη. Στα αγαθά και τα εμπορεύματα, δίνω στην ουσία αυτό που εγώ θεωρώ ως ενδιάμεση λύση. Πολεμάς ανεμόμυλους όταν σε μια πλήρως εμπορευματοποιημένη κοινωνία πας να εισάγεις ένα ελεύθερο αγαθό χωρίς να διαθέτεις μαζική συμμετοχή στην απο-εμπορευματοποίηση, αλλά μπορείς σχετικά εύκολα να πολεμήσεις αυτή την εμπορευματοποίηση μειώνοντας της. Και χωρίς να το καταλάβεις σύντομα διάφορα αγαθά θα γίνουν ελεύθερα ή σχεδόν ελεύθερα (διότι δεν νοείται ελεύθερο αγαθό που χρειάζεται κάποιο χρόνο για να παραχθεί). Το σημαντικό όμως είναι να φτιάξεις δομές που από τη φύση τους είναι σταθερές κι όχι ασταθείς. Στο παράδειγμα του καφέ, θα πρέπει η επιτυχία του εγχειρήματος με κάποιο τρόπο να αντιμετωπιστεί ως αυτό που είναι κι όχι ως μια κατάρα 🙂
Ένα πράγμα που πρέπει να συμβεί λοιπόν προκειμένου τέτοιου είδους οργανώσεις να έχουν ισχύ, είναι να μπορέσει να δραστηριοποιηθεί σε αυτές το τμήμα εκείνο του πληθυσμού που έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη και ταυτόχρονα τον περισσότερο χρόνο. Δηλαδή οι άνεργοι. Για να συμβεί αυτό όμως, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να διασφαλίζεται η επιβίωσή τους από τη συμμετοχή τους στο εγχείρημα καθώς δεν έχουν άλλους πόρους να το πράξουν.
Ένα δεύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με την έλλειψη χρηματικών πόρων που λειτουργούν ως κεφάλαιο κίνησης. Ένας υδραυλικός δεν έχει δουλειά κι ένας καθηγητής εξίσου, αλλά ο υδραυλικός έχει μια κόρη που χρειάζεται βοήθεια και ο καθηγητής έχει σάπιες σωλήνες. Κανείς από τους δύο δεν έχει χρήματα για κάτι που και οι δύο χρειάζονται.
Το πρώτο πρόβλημα λύνεται με το μέτρο της σταδιακής απο-εμπορευματοποίησης. Αυτό σε πρωτόλειο στάδιο έγινε με το κίνημα με τις πατάτες, εμένα όμως οργανωτικά μου αρέσουν περισσότερο και μου φαίνονται πιο σταθερά και διαφανή εγχειρήματα τύπου κολεκτιβών εργασίας. (θα αφιερώσω άλλη τεχνική σε αυτά). Υπάρχουν δεκάδες αγαθά (όπως ο καφές) των οποίων η υπεραξία όταν αυτό το προϊόν φτάνει στον τελικό καταναλωτή είναι δραματική. Σε αυτή την υπεραξία θα πρέπει να στοχεύσουμε και να επιστρέψουμε το μεγαλύτερο κομμάτι πίσω στην κοινωνία και τους εαυτούς μας.
Όμως σήμερα θα ασχοληθώ περισσότερο με το δεύτερο πρόβλημα, που είναι το πρόβλημα των πιστώσεων. Προτείνω λοιπόν τη δημιουργία (γίνεται σε έναν μήνα σε περίπτωση που κάποιος γραφειοκράτης σας πει ότι θέλει “σχεδιασμό” και 1.500.000 ευρω) ενός ebay, μιας αγοράς δηλαδή αγαθών και υπηρεσιών η οποία θα λειτουργεί με δύο νομίσματα. Το κυριότερο νόμισμα ονομάζεται χρόνος και το δευτερεύων θα είναι το παλιό καλό ευρώ μας.
Ο χρόνος λοιπόν είναι το μοναδικό εκείνο αγαθό που κανείς μας (πλούσιος ή φτωχός) δεν θα αποκτήσει ποτέ περισσότερο και ταυτόχρονα είναι εκείνο το αγαθό που κανείς μας δεν μπορεί να συσσωρεύσει σε υπερβολικό βαθμό (γιατί μπορείς να δουλεύεις διπλάσια από έναν άλλο, αλλά όχι πενταπλάσια). Έτσι λοιπόν μια αγορά που λειτουργεί με την αρχή της ανταλλαγής χρόνου, είναι μια αγορά εγγενώς πιο δίκαιη και ισότιμη με όλους 🙂
Για αρχή δεν χρειάζεται καν να βάλεις αυστηρά όρια κοστολογικού ελέγχου, διότι πολύ απλά ένας άνεργος καθηγητής που θα ανταλλάξει μερικά ιδιαίτερα με έναν υποεργαζόμενο οδοντίατρο, στην ουσία δεν νιώθουν ριγμένοι μεταξύ τους.
Ένα από τα βασικά προβλήματα κάθε αγοράς είναι η αδυναμία συνάντησης της ζήτησης με την προσφορά και η έλλειψη εμπιστοσύνης. Αυτά τα δύο είναι αλληλοεξαρτώμενα.
Στα παζάρια της περσίας του μεσαίωνα οι έμποροι μεταξύ τους αντάλλασσαν τσεκ (από που νομίζετε προέρχεται η λέξη?) με ευκολία μεγαλύτερη από αυτή που σήμερα καταθέτεις τα χρήματά σου στην τράπεζα. Γιατί συνέβαινε αυτό? Διότι όλοι οι έμποροι γνωρίζονταν μεταξύ τους και δεν υπήρχε μεγαλύτερη εγγύηση από το καλό σου όνομα (καθώς το κράτος δεν θα έφερνε τους μπάτσους να σε σώσουν από έναν μπαταχτσή έμπορο). Αυτό όμως περιορίζει το μέγεθος της αγοράς (δύσκολα μπορείς να γνωρίζεις παραπάνω από 200 ανθρώπους), κάτι που χτύπαγε στο άλλο πρόβλημα της αγοράς, δηλαδή τη μη συνάντηση της ζήτησης με την προσφορά. Είναι προφανές πως στην αθήνα θα υπάρχουν πολλοί καθηγητές και γιατροί διαθέσιμοι, αλλά πολύ λίγοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Ένα πανελλαδικό μη κερδοσκοπικό ebay λοιπόν, θα μπορεί να φέρει κοντά ομάδες ανθρώπων με διαφορετικά αγαθά να ανταλλάξουν και διαφορετικές ανάγκες να ζητήσουν. Και ταυτόχρονα θα δημιουργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης καθώς οι αγοραστές και οι πωλητές θα βαθμολογούνται για τις μεταξύ τους συναλλαγές. Μια ομάδα ιατρών όλων των ειδικοτήτων θα μπορούσε να πάει διακοπές για κανένα μήνα (ανα δύο ή ανά τρεις) σε κανένα βουνό και στο ενδιάμεσο να κοιτάξει τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού με αντάλλαγμα τυρί γάλα, αυγά, κατσικάκια και λουκάνικα (σλουρπ) για όλο το χρόνο (αυτό έχει bug, πρέπει να μάθουμε στη γιαγιά να εξηγεί το πρόβλημα της από το βιντεοτηλέφωνο όταν οι γιατροί δεν θα είναι εκεί).
Μόνο η φαντασία και κάποιες αντικειμενικές συνθήκες περιορίζουν τη δυνατότητα της αγοράς αυτής και με λίγη φαντασία αρκετές από τις αντικειμενικές δυσκολίες ξεπερνιούνται. Θα πιάσω κάποιες από τις λεπτομέρειες της σε επόμενη τεχνική, διότι της αξίζει και ταυτόχρονα φτάσαμε πάλι τις 3.500 λεξεις.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://www.techiechan.com/

Όταν κάποιος ρώτησε τον Βασιλιά της Σπάρτης Δημάρατο, γιατί οι Σπαρτιάτες θεωρούν άτιμους αυτούς που πετούν την ασπίδα τους και όχι αυτούς που πετούν τις περικεφαλαίες και τους θώρακες, αυτός απάντησε:
“Γιατί τις περικεφαλαίες και τους θώρακες τους φορούν για δική τους προστασία, ενώ την ασπίδα την κρατούν για να υπερασπίσουν την από κοινού παράταξη.“
Πλούταρχος (Αποφθέγματα Λακωνικά, 220 Α)

Η λέξη “idiot” που στα αγγλικά σημαίνει “ηλίθιος”, χαρακτηρίζει όπως και στην Ελληνική τα άτομα χαμηλού νοητικού επιπέδου και προέρχεται από την Ελληνική λέξη Ιδιώτης.
Η λέξη “ιδιώτης” προέρχεται από τη λέξη “ίδιος” που σήμαινε στην αρχαιότητα ότι και σήμερα. Στα λατινικά μεταφέρθηκε ως “idiota” και αρχικά σήμαινε “μέσος άνθρωπος” ενώ αργότερα “αμόρφωτος, απαίδευτος άνθρωπος”. Την ίδια σημασία (του αμόρφωτου ανθρώπου) είχε η λέξη αρχικά και στην Αγγλική γλώσσα, ενώ σήμερα σημαίνει απλώς ηλίθιος, δηλαδή άτομο πολύ χαμηλού νοητικού επιπέδου ενώ η ηλιθιότητα (idiocy) χαρακτηρίζει το προσόν του ηλίθιου δηλαδή τη μεγάλη βλακεία.
Ο Αριστοτέλης στα πολιτικά του χρησιμοποίησε τoν όρο “ιδιωτικός” για να περιγράψει τις προσωπικές υποθέσεις των πολιτών σε αντιδιαστολή με τον όρο “πολιτικός” που χρησιμοποίησε για να περιγράψει τις δημόσιες υποθέσεις (του δήμου, αυτό που ονομάζουμε σήμερα “τα κοινά”). Στην αρχαία Αθήνα σημαντικότερη αποστολή της πολιτείας ήταν η μετατροπή των ιδιωτών (των εγωκεντρικών ατόμων που ασχολούνταν με τις προσωπικές τους υποθέσεις) σε πολίτες (σε άτομα που ασχολούνται και συμμετέχουν στα κοινά). Θεωρούσαν ότι η ιδιότητα του ιδιώτη είναι μια φυσική ιδιότητα την οποία διαθέτουν όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους, ενώ η ιδιότητα του πολίτη είναι επίκτητο χαρακτηριστικό που διαμορφώνεται μέσω της παιδείας που παρέχει η πολιτεία. Συνεπώς το άτομο που παρέμενε “ιδιώτης” ήταν άτομο απαίδευτο και αμόρφωτο, αφού δεν είχε εκπαιδευτεί επαρκώς στην ενασχόληση με τα κοινά.
Σήμερα, το έργο της μετατροπής των “ιδιωτών” σε “πολίτες” μάλλον δε θεωρείται τόσο σημαντικό όσο στην αρχαιότητα. Στα σχολεία τα παιδιά μας, διδάσκονται οποιαδήποτε άλλη ανοησία, εκτός από το πως να γίνουν σωστοί και ωφέλιμοι για την κοινωνία πολίτες. Στα σχολικά προγράμματα, έχουν ενταχθεί μαθήματα όπως η “οικιακή οικονομία” που μαθαίνει στα παιδιά πως να τακτοποιούν τα του οίκου τους (τα ιδιωτικά τους θέματα), και έχουν εξαιρεθεί μαθήματα όπως η “πολιτική οικονομία”, ή η “πολιτική αγωγή” ή οποιοδήποτε άλλο μάθημα θα μετέτρεπε τους μαθητές σε ενεργούς πολίτες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σε καμία τάξη της δωδεκαετούς εκπαίδευσης των παιδιών μας δε διδάσκονται έργα των αρχαίων μας φιλοσόφων.
Μια απλή ανάγνωση και ένας μικρός σχολιασμός των “Πολιτικών” του Αριστοτέλη, θα ανέβαζε το επίπεδο πολιτικής μας παιδείας κατακόρυφα σε σχέση με το σημερινό. Αντί αυτού, η νεολαία μας εκπαιδεύεται πολιτικά ψηφίζοντας για την εκλογή του δεκαπενταμελούς συμβουλίου της τάξης και του σχολείου με διαδικασίες παρόμοιες με αυτές των εκλογών, ενώ μετά τις εκλογές, κανείς δεν ασχολείται με τα “κοινά” της τάξης ή του σχολείου, παρά μόνο αν δημιουργηθεί πρόβλημα στην ομαλή διοργάνωση της πενθήμερης εκδρομής.
Η κατάσταση αυτή, έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή “απαίδευτων” πολιτών, που φροντίζουν μόνο το ιδιωτικό τους συμφέρον, των οποίων η συμμετοχή στα κοινά περιορίζεται στην άσκηση του δικαιώματος ψήφου και οι οποίοι ακόμα και όταν ψηφίζουν, το κάνουν με γνώμονα το ιδιωτικό τους συμφέρον και όχι το κοινό. Και φυσικά, τέτοιοι πολίτες αδυνατούν να αντιληφθούν ότι το ωφέλιμο για την κοινωνία είναι ωφέλιμο και για τους ίδιους (αφού κι αυτοί οι ίδιοι είναι μέλη της κοινωνίας), αδυνατούν να δούν την προσωπική και οικογενειακή ευημερία τους στα πλαίσια μιας ευημερούσας κοινωνίας και επιδίδονται σε αυτό που η φύση τους προστάζει, το άνευ όρων κυνήγι επιβίωσης και επιβολής εξουσίας όπου όλα επιτρέπονται.
Η συμπεριφορά αυτή, όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης, ταιριάζει σε ζώα μάλλον παρά σε ανθρώπους.
Στη ζούγκλα, ο φοροφυγάς και ο κλέφτης γίνονται “μάγκες” με βίλες και ακριβά αυτοκίνητα, ενώ τα υπόλοιπα “κορόιδα” που δεν έχουν τα “κότσια” να κάνουν “μαγκιές”, αλλά τόσα χρόνια πλήρωναν φόρους και εισφορές τώρα χάνουν το σπίτι και την περιουσία τους.
Η κοινωνία διαλύεται και κανείς δεν επαναστατεί. Οχι τουλάχιστον μέχρι ο δικαστικός επιμελητής να χτυπήσει τη “δική μας” πόρτα για να κατασχέσει το “δικό μας” σπίτι. Μέχρι τότε, μπορούμε να ελπίζουμε. Οτι η συμφορά δε θα χτυπήσει το δικό μας σπίτι. Οτι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Από μόνα τους. Η ότι κάποιος άλλος θα τα φτιάξει για εμάς. Ελπίζουμε ότι “εμείς” θα επιβιώσουμε, ακόμα κι αν χρειαστεί να πεθάνουν όλοι οι υπόλοιποι. Γιατί “εμείς” έχουμε καλό κράνος και θώρακα που αντέχουν στα χτυπήματα. Και μόνον αν δεν έρθουν έτσι τα πράγματα θα επαναστατήσουμε. Και τότε, θα επαναστατήσουμε για την “εργατική τάξη”, για τα “ταξικά μας αδέρφια” και για οτιδήποτε άλλο εκτός από την διάλυση της κοινωνίας μας.
Και αυτό, γιατί όλοι μας πετάξαμε τις ασπίδες, φορέσαμε τις περικεφαλαίες και τους θώρακες, κρυφτήκαμε στα σκοτεινά και κανείς μας δε σκέφτεται ότι αν παραταχθούμε ενωμένοι σε φάλαγγα και πολεμήσουμε τον κοινό εχθρό όλοι μαζί, μπορούμε να νικήσουμε.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://stoxasmos-politikh.blogspot.gr/