Πετρέλαιο στο Αιγαίο, χρυσός στη Χαλκιδική. Που κρυβόταν τόσα χρόνια όλος αυτός ο ορυκτός πλούτος και δεν το ξέραμε; Και είναι αλήθεια τυχαίο, ότι τον “βρήκαμε” εν μέσω κρίσης;

Σκουριές Μάιος 2013, Το δάσος χάνει έδαφος

Τα έσοδα εξαρτώνται από τις ισχύουσες τιμές του ορυκτού στην αγορά, αλλά και το πως θα μοιρασθούν, δηλαδή πόσα θα πάνε στην τσέπη αυτού που έχει την ιδιοκτησία της γης, αυτού που το βρήκε, αυτού που το έβγαλε, ή στις τσέπες των διάφορων μεσαζόντων, που εμπλέκονται στη μακριά αλυσίδα από την εύρεση και την εξόρυξη έως την πώληση. Το κόστος με τη σειρά του περιλαμβάνει τους μισθούς αυτών που θα εργαστούν στην εξόρυξη, καθώς και τα έξοδα για την αγορά, λειτουργία και συντήρηση των  μηχανημάτων που θα χρησιμοποιηθούν. Όσο πιο βαθιά ή πιο βρώμικο είναι ένα ορυκτό, τόσο πιο ακριβή είναι και η εξόρυξή του.

Αυτά όσον αφορά το κομμάτι των χρημάτων. Πέρα από αυτό υπάρχουν και αφανή έξοδα, τα οποία δεν μετριούνται σε ευρώ, όπως είναι οι κίνδυνοι για την υγεία των εργαζομένων ή εκείνων που ζουν κοντά. Αν διαρρεύσει κυάνιο από ένα ορυχείο χρυσού, όπως έγινε στον Δούναβη πριν κάποια χρόνια, η καταστροφή ποταμιών και υγροτόπων και η μόλυνση του νερού, που πάει για άρδευση ή ύδρευση, δεν αποτιμάται με χρηματικά μεγέθη. Το ίδιο και με το πετρέλαιο, όπως μας θυμίζει η τεράστια οικολογική και κοινωνική καταστροφή στον Κόλπο του Μεξικού ή ακόμα χειρότερα, το ανυπολόγιστο κόστος από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και την αλλαγή του κλίματος.

Τι έχει αλλάξει σε αυτήν τη θεμελιακή σχέση κόστους –  οφέλους, η οποία να εξηγεί το ξαφνικό ενδιαφέρον για τις εξορύξεις στην Ελλάδα; Μια πρώτη παρατήρηση είναι ότι οι τιμές του πετρελαίου και του χρυσού βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα της ιστορίας τους. Οι υψηλές αυτές τιμές εξηγούν τη στροφή σε αποθέματα, τα οποία κάποτε θεωρούνταν εκτός πρόσβασης, όπως  η “πίσσα” στην Αλμπέρτα του Καναδά, το πετρέλαιο στην καρδιά του δάσους του Αμαζονίου ή βαθιά στους ωκεανούς ή το Αιγαίο. Το δυστύχημα είναι, ότι, όχι τυχαία, τα τελευταία αποθέματα πετρελαίου ή χρυσού βρίσκονται και στις τελευταίες παρθένες και πιο απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη, εξαιρετικής οικολογικής και πολιτισμικής σημασίας. Γιατί τέτοια αύξηση στις τιμές όμως;

Δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των ειδικών επιστημόνων για το αν η διαρκώς αυξανόμενη τιμή του πετρελαίου είναι αποτέλεσμα της εξάντλησής του, της αύξησης της ζήτησης από τις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ινδίας και της Κίνας, της ηθελημένης υποεπένδυσης σε νέες πηγές από τους Άραβες, ώστε να ανεβάσουν τις τιμές, εν μέρει ως απάντηση στην πτώση του δολαρίου, ή τέλος της πρόσφατης απελευθέρωσης της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου και της δημιουργίας νέων χρηματιστικών προϊόντων, όπως τα παράγωγα, τα οποία οδήγησαν σε φαινόμενα κερδοσκοπίας. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι, όπως συνέβη και τη δεκαετία του 1970, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου το 2008 ήταν η καρφίτσα που έσκασε τη φούσκα. Όλα ξεκίνησαν από την αγορά κατοικίας στις ΗΠΑ, όπου φτωχοί μετανάστες, οι οποίοι είχαν πάρει δάνεια για σπίτια στα προάστεια, λύγισαν κάτω από το διαρκώς αυξανόμενο κόστος της βενζίνης, και άρχισαν να χρεωκοπούν. Αυτό έφερε στην επιφάνεια την αλόγιστη παροχή στεγαστικών δανείων με λίγες προοπτικές αποπληρωμής, και οδήγησε στην κατάρρευση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία κρατούσαν στα αποθεματικά τους τέτοια «τοξικά δάνεια». Η κρίση της αγοράς κατοικίας έγινε σύντομα κρίση δανεισμού και με την εκτόξευση των επιτοκίων των ομολόγων πέρασε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και έφτασε στα μέρη μας. Μέσα στον πανικό και με την κατάρρευση της στεγαστικής αγοράς, οι ανά τον κόσμο επενδυτές και κυρίως τα συσσωρευμένα κεφάλαια της Κίνας και της Μέσης Ανατολής άρχισαν να στρέφονται σε πιο “σίγουρες επενδύσεις”, όπως ο χρυσός και το πετρέλαιο, αυξάνοντας ακόμα παραπάνω τις τιμές τους.

Άλλαξε όμως μήπως κάτι και στην πλευρά του κόστους που να εξηγεί το ξαφνικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα; Σαφώς. Από τη σκοπιά των πολυεθνικών επενδυτών, όσο πιο πολύ υποφέρει μια χώρα από οικονομική κρίση, τόσο πιο φτηνό είναι το κόστος εξόρυξης εκεί. “Οι φτωχοί πωλούνται φθηνά», όπως λέει η ρήση. Υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα ή η Κύπρος, είναι πρόθυμες να παραχωρήσουν τα δικαιώματά τους με την πρώτη καλή ευκαιρία, να μειώσουν τους φόρους και να βελτιώσουν τους όρους των συμφωνιών για να “προσελκύσουν επενδυτές”. Η κρίση και η ανεργία επίσης συμπιέζουν το κόστος εργασίας, αν και αυτός δεν είναι πλέον σημαντικός παράγοντας, αφού οι εξορύξεις είναι εντατικές σε κεφάλαιο και όχι σε εργασία (κάτι το οποίο παραβλέπουν εντέχνως αυτοί που υπόσχονται “νέες θέσεις εργασίας”). Η πιο σημαντική αλλαγή είναι η υποτίμηση και η υποβάθμιση των κινδύνων και η εξάλειψη του αφανούς κόστους από την εξίσωση. Οι περιβαλλοντικοί και οι υγειονομικοί κανονισμοί θεωρούνται «προσκόμματα» και παρακάμπτονται μέσω «fast track» και –άλλων- εξωθεσμικών διαδικασιών. Όταν η ίδια η αξία της ανθρώπινης ζωής υποτιμάται, η επένδυση αρχίζει να γίνεται συμφέρουσα.
Όπως δήλωσε στο Bloomberg για τις επενδύσεις χρυσού στην Ελλάδα ο Jeremy Wrathall — πρόεδρος της Glory Resources στο Περθ: «η Ελλάδα είναι περιοχή ανεξερεύνητη λόγω της πολιτικής κατάστασης η οποία επικρατούσε εκεί πριν από την κρίση». Αναρωτιέται κάποιος σε ποια “πολιτική κατάσταση» να αναφέρεται. Αν εννοεί τη διαφθορά, γιατί μια διεφθαρμένη κυβέρνηση να έθετε εμπόδια σε επενδύσεις χρυσού, από τις οποίες θα λάδωνε τη μηχανή της; Μάλλον η «πολιτική κατάσταση», που έχει στο νου του, είναι αυτό που κάποτε αποκαλούσαμε “δημοκρατία» ή «κράτος δικαίου», χαρακτηριστικά δηλαδή των ανεπτυγμένων κρατών, που προστατεύουν νομικά αξίες, όπως η υγεία ή το περιβάλλον. Πιθανώς και το υπέδαφος της Νεας Υόρκης να είναι εξίσου ανεξερεύνητο όσο της Ελλάδας και να κρύβει χρυσό ή πετρέλαιο, αλλά δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό του κ. Wrathall να ψάξει εκεί μιας και ξέρει, ότι οι πλούσιοι δεν πουλιούνται φτηνά, και ότι οι εκεί περιβαλλοντικοί όροι κάνουν την όποια επένδυση ασύμφορη. Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα είναι η σταδιακή διολίσθηση από μια ανεπτυγμένη οικονομία σε μια υπανάπτυκτη οικονομία εξάρτησης, η οποία θα παρέχει φτηνά εργατικά χέρια και φτηνούς φυσικούς πόρους στην παγκόσμια οικονομία. Ακολουθούμε εδώ παρόμοια πορεία με αυτήν των χωρών της Λατινικής Αμερικής στη διάρκεια της δικής τους κρίσης τη δεκαετία του 80 με το πρόσθετο μειονέκτημα, ότι εμείς ούτε καν φυσικούς πόρους έχουμε, όπως αυτοί, οπότε το μόνο που μας μένει να πουλήσουμε είναι τα φτηνά χέρια μας και τα διαθέσιμα για να δηλητηριαστούν σώματα και δάση μας.

Ελάχιστα παρήγορο είναι ότι πιθανότα υπάρχει μόνο λίγο πετρέλαιο στο Αιγαίο και κανείς δεν θα επενδύσει εκεί ή ότι οι τιμές του χρυσού σύντομα θα καταρρεύσουν, αποσύροντας το ενδιαφέρον από την Χαλκιδική, δεδομένης και της συνεχιζόμενης αντίδρασης των κατοίκων εκεί. Το θλιβερό είναι με πόση ευκολία η ελληνική πολιτική ελίτ και ένα μέρος της κοινής γνώμης  ενστερνίστηκαν την ορυκτολαγνεία, έτοιμοι να ρισκάρουν δάση και θάλασσες για να επιστρέψουν όπως όπως στην άνευ νοήματος ευημερία της δεκαετίας του ’90. Τελικά τι μάθημα πήραν όλοι αυτοί από την κρίση; Κανένα, δυστυχώς. Όλα για το εύκολο χρήμα πριν, όλα για το εύκολο χρήμα τώρα. Αν αυτό είναι να βγει από μετοχές, χρηματιστήρια και λοιπες φούσκες καλώς, αν είναι να βγει από κρυμένους θησαυρούς, χρυσό, πετρέλαιο και τα λοιπά, πάλι καλώς, και αν είναι να γίνει και το Αιγαίο μια τεράστια πετρελαιοκηλίδα δεν τρέχει τίποτα, αλλάζουμε το χρώμα της σημαίας από το γαλάζιο στο μαύρο, και πάλι μέσα είμαστε. Τα πάντα αρκεί να μη χρειαστεί να δουλέψουμε σοβαρά και από κοινού,  τα πάντα για να μην χρειαστεί να αλλάξουμε μυαλά και να αρκεστούμε με τα λίγα και ωραία που προσφέρει σε αφθονία αυτή η χώρα.

Στη Λατινική Αμερική, οι αυτόχθονοι πληθυσμοί, που βιώνουν από πρώτο χέρι τα «οφέλη» της οικονομίας της εξόρυξης, έχουν προχωρήσει τη δημόσια συζήτηση πέρα από τα όποια οφέλη ή όχι των εξορύξεων, πέρα από την ιδέα της οικονομικής ανάπτυξης, πέρα ακόμα και από τη λεγόμενη εναλλακτική ή βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό που ζητούν πλέον δεν είναι ανάπτυξη, αλλά «buen vivir»*, ένας όρος που έχει αρχαιοελληνικές ρίζες, και υποδηλώνει την ελπίδα και το όραμα για ένα νέο μοντέλο “ευημερίας χωρίς ανάπτυξη», όπως το χαρακτηρίζει ο Άγλλος οικονομολόγος Tim Jackson. Δυστυχώς, φαίνεται ότι θα πρέπει να υποφέρουμε όσο υπέφεραν και οι Λατινοαμερικάνοι τα τελευταία 30 χρόνια, για να αρχίσουμε να βρίσκουμε κι εμείς λίγη από αυτήν την ξεχασμένη σοφία.

*El buen vivir(ισπ.)= το ευ ζην

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://greeklish.info/

Στη φύση έχει στραφεί για να εξασφαλίσει τα προς το ζην του ο Γιώργος Σεϊταρίδης, σύμφωνα με συνέντευξη που έδωσε σε Κυριακάτικη εφημερίδα.

«Ξυπνώ και πηγαίνω στον κήπο μου για να χαζέψω τα δένδρα μου και να ρίξω μια κλεφτή ματιά στα μελίσσια μου και αισθάνομαι κατευθείαν άλλος άνθρωπος. Είμαι ακόμα στο αρχικό στάδιο της μελισσοκομίας και επομένως μαθητευόμενος. Έχω βάλει όμως τα θεμέλια για μια πιο σοβαρή ενασχόληση μελλοντικά. Θέλω να δουλεύω κάποιες περιόδους και τον υπόλοιπο χρόνο να εξασφαλίζω τα προς το ζην από τη φύση. Να πουλώ τα λεμόνια και τα βερίκοκα μου, που τώρα τα χαρίζω και να παράγω καλής ποιότητας μέλι, το οποίο και θα εμπορεύομαι». Αυτό δήλωσε στο Πρώτο Θέμα ο -γνωστός στο ευρύ κοινό από τον ρόλο του ως Περιστερόπουλος στο Singles- Πειραιώτης ηθοποιός ο οποίος πλέον μένει μόνιμα στη Λούτσα όπου έχει τα δικά του μελίσσια.

Στα πλαίσια της ίδιας συνέντευξης ο Γιώργος Σεϊταρίδης διευκρινίζει πως «Η ενασχόλησή μου με τη μελισσοκομία είναι δικλίδα ασφαλείας στη γενικότερη κρίση, αξιών, ήθους και φυσικά στην οικονομική κρίση. Ήρθε η ώρα να κάνουμε αυτό που ποθεί η ψυχή μας, χωρίς προκαταλήψεις, ταμπού και δηθενιές. Αυτό που ζήσαμε ήταν ο χρυσός Μεσαίωνας. Ήταν μια καλοστημένη κομπίνα στην οποία, μοιράζοντας χρήματα, παραμύθιαζαν τον κόσμο. Όταν μασήσαμε και πέσαμε θύματα της κατάστασης τα ήθελαν όλα πίσω. Ζούμε την απόλυτη μαυρίλα, αλλά θα περάσει. Όταν άλλωστε πιάνεις πάτο δεν έχεις παρά να ξαναβγάλεις το κεφάλι προς την κορυφή. Ο τελικός απολογισμός θα μας βρει με πιο φωτεινή συνείδηση. Είναι σαν τις χολιγουντιανές ταινίες που στο τέλος κερδίζει πάντα ο καλός».
Πηγή: http://www.iefimerida.gr/

«Στην ομορφότερη χώρα του κόσμου, κάτω από τον υπέροχο ελληνικό ήλιο, κάποιος ετοιμάζεται να απολαύσει τις διακοπές του… Να τος! Σε μια μαγική παραλία με κρυστάλλινα νερά και πεντακάθαρη άμμο, χαίρεται τη φιλοξενία, την ηρεμία και τη γαλήνη!» διατυμπανίζει το νέο, καρτουνίστικο διαφημιστικό σποτ του ΕΟΤ. Και τότε, ξαφνικά, σαν σε bad trip, σκάνε από το πουθενά ειδικές δυνάμεις, κλούβες και περιπολικά 4×4, τον καταχεριάζουν, τον μπουζουριάζουν (θυμάστε κάτι σατιρικά φώτοσοπ με πάνοπλα ΜΑΤ να επιδράμουν σε παραδεισένιες αμμουδιές; Ε, αυτό!) και του κοτσάρουνε κι ένα πρόστιμο λίγο παραπάνω από τον μισό βασικό μισθό (αν, φυσικά, υποθέσουμε ότι ο άμοιρος λουόμενος εργάζεται). Το «σαφάρι» κατά των ελεύθερων κατασκηνωτών σε παραλίες αλλά και σε βουνά, δάση, ρεματιές και λοιπούς «κοινόχρηστους χώρους» αναμένεται να αγριέψει περισσότερο με το νέο υπό κατάθεση νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού: 300 ευρώ κατακέφαλα ανά άτομο ή κατασκηνωτικό ή μεταφορικό μέσο θα αξιώνει πλέον, λέει, «το αστυνομικό όργανο που παρίσταται κατά τον έλεγχο».  

Δεν χρειάζεται να είσαι λάτρης του σπορ για ν’ αντιληφθείς ότι ουσιαστικά πρόκειται για ένα ακόμα «κυνήγι μαγισσών», εφόσον ελάχιστη έως καμία σχέση έχει με την «αναβάθμιση της τουριστικής επιχειρηματικότητας και την αναδιοργάνωση του ΕΟΤ», όπως τιτλοφορείται το περιώνυμο νομοσχέδιο. «Ειρωνικά σχόλια προκαλεί ο υπερδιπλασιασμός του διοικητικού προστίμου στους ελεύθερους κατασκηνωτές, όταν κατά την τελευταία διετία η χώρα ζει μια άνευ προηγουμένου νομιμοποίηση πολεοδομικών αυθαιρεσιών όπου γης, απεμπολώντας ανυπολόγιστα έσοδα από νόμιμα πρόστιμα με βάση τον πολεοδομικό και δασικό κώδικα» ανέφερε χαρακτηριστικά η επικριτική στο σύνολο του νομοσχεδίου επιστολή-παρέμβαση του WWF προς τη Βουλή (3/6). Διότι η Πολιτεία έχει αποκτήσει μια αξιοθαύμαστη εισπρακτική φαντασία μεν, την εφαρμόζει επιλεκτικά σε εύκολους ή απλώς «ενοχλητικούς» στόχους δε.   Το νέο χτύπημα στην ελεύθερη κατασκήνωση γίνεται, μάλιστα, σε μια περίοδο που ολοένα περισσότεροι συμπολίτες μας, από εργένηδες-ισσες και παρέες μέχρι πολυμελείς οικογένειες, στρέφονται εκεί πια όχι τόσο από φυσιολατρική διάθεση όσο από ανάγκη, εφόσον οι πολυήμερες διακοπές σε ξενοδοχείο ή ενοικιαζόμενο μοιάζουν ανεπίτρεπτη πολυτέλεια για έναν μισθό πείνας, όταν υπάρχει κι αυτός. Δεν μιλάμε, δηλαδή, πια για κάποια «γραφικά» φρικιά αλλά για ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Καταναλωτών, το 73% των Ελλήνων φέτος, έναντι 69% πέρσι, δηλώνει πως ουσιαστικά αδυνατεί να κάνει πραγματικές διακοπές, ενώ και οι περισσότεροι από όσους μπορούν «βλέπουν» μόνο ολιγοήμερες. Επόμενο είναι, όταν για ένα ξένοιαστο δεκαπενθήμερο μια τετραμελής οικογένεια ή συντροφιά χρειάζεται, με σφιχτοχέρηδες υπολογισμούς, πάνω από 2.700 ευρώ, εφόσον το κόστος ζωής δεν εννοεί να ακολουθήσει την ελεύθερη πτώση του εισοδήματος. Τα οργανωμένα κάμπινγκ είναι σαφώς οικονομικότερη επιλογή, όχι όμως τσάμπα (από 8 μέχρι και 18 ευρώ η διανυκτέρευση συν τη σκηνή, ποσά όχι αμελητέα, αν πολλαπλασιαστούν), ενώ πολλές φορές οι προδιαγραφές δεν δικαιολογούν το αντίτιμο. Επιπλέον, γιατί θα πρέπει να είναι κανείς υποχρεωμένος να «σταβλίζεται» ακόμα και στις διακοπές του και, βασικά, γιατί θα πρέπει να απαγορεύεται το δωρεάν; Αυτά τα ερωτήματα θέσαμε και στο υπουργείο Τουρισμού, περιμένουμε όμως ακόμα την απάντηση…     Η Ελλάδα έχει, βέβαια, τόσες παραλίες κι εξοχές, που ακόμα κι αν κατέβαζαν τον… στρατό, θα ήταν αδύνατο να αφανίσουν το ελεύθερο κάμπινγκ. Πόσο μπορείς, όμως, να χαλαρώσεις, όταν νιώθεις διαρκώς απειλούμενο είδος; Αλλά μη λυγίζετε, σύντροφοι ελευθεροκατασκηνωτές. Η αντίσταση έχει ήδη ξεκινήσει! Η σελίδα του κινήματος για την ελεύθερη κατασκήνωση στο facebook, που στηρίζουν συλλογικότητες όπως οι Ηλιόσποροι και το Κενό Δίκτυο, διαθέτει πάνω από 6.000 υποστηρικτές. Τον Ιούνιο του ’10 μέλη της κατασκήνωσαν συμβολικά ένα 24ωρο στο Σύνταγμα, όπου δόθηκε επίσης συναυλία, ενώ πέρσι έκαναν ανοικτό κάλεσμα σε δήμους για τη δημιουργία ενός πανελλαδικού δικτύου περιοχών ελεύθερης κατασκήνωσης που χαρακτηρίζουν «βιώσιμο τουρισμό και πλούτο για όλους»: «Η είδηση για την προσαύξηση του προστίμου μάς αιφνιδίασε, είναι αλήθεια… Ήδη οι περισσότεροι έχουμε σκορπίσει λόγω εποχής! Όχι, βέβαια, ότι ξαφνιαστήκαμε. Όλο αυτό εντάσσεται σε μια συντονισμένη προσπάθεια γενικού ξεπουλήματος παραλιών και λοιπών δημόσιων εκτάσεων από το ΤΑΙΠΕΔ, ακόμα και περιοχών ενταγμένων στο δίκτυο Natura» μας λέει εκπρόσωπος των Ηλιόσπορων. «Εκεί αποσκοπεί και η προσπάθεια εκδίωξης του ανθρώπινου στοιχείου-θεματοφύλακα… Είναι τυχαίο π.χ. που η πρόσφατη φωτιά στην Πρέβελη μπήκε λίγο μετά την αστυνομική έφοδο και τις συλλήψεις σκηνιτών;» αναρωτιέται. Η ανταπόκριση των δημάρχων είναι ακόμα περιορισμένη «από φόβο ή και πονηριά», σε αρκετά μέρη όμως επικρατεί «διακριτική ανοχή», συνοδευόμενη ενίοτε από κάποιες ευκολίες όπως κάδοι – ντουζιέρες.   Ναι, ξέρω και τις αντιρρήσεις ή, μάλλον, όντας χρόνιος free camper, τις έχω… βιώσει κιόλας. Υπάρχουν, εννοείται, και οι ασυνείδητοι, ενοχλητικοί, βρομιάρηδες κατασκηνωτές που μας δυσφημούν όλους (οι «Δέκα Εντολές» του καλού ελεύθερου κατασκηνωτή στα iliosporoi.net και freecamper.gr). Σίγουρα, πάντως, δεν είναι η μεγάλη πλειονότητα κι εξάλλου, πόσο πιο συνειδητοί είναι πια οι «κυριλέ» τουρίστες; Εκπαίδευση ναι, κατατρεγμός όχι. Ούτε «κόβουμε» πελατεία από δωμάτια ή οργανωμένα κάμπινγκ (όσοι τα προτιμούν, εκεί θα πάνε έτσι κι αλλιώς), ούτε «επιβαρύνουμε το περιβάλλον» – το περισσότερο σκουπίδι το βλέπεις συχνά γύρω ή και μέσα σε οργανωμένες πλαζ. Σε πολλά μέρη, άλλωστε (Γαύδος, Δονούσα, Ανάφη, Χιλιαδού, Ικαρία, Τήλος κ.λπ.), η ελεύθερη κατασκήνωση έχει ενταχθεί τόσο οργανικά στο χωροχρονικό συνεχές, ώστε η κατάργησή της δεν συμφέρει ούτε τις τοπικές κοινωνίες – στην οικονομία των οποίων συμβάλλει, θαρρώ, περισσότερο από κάτι τουριστικά πακέτα τύπου all inclusive.   Το κλίμα και οι φυσικές ομορφιές της χώρας είναι ίσως η μόνη της ακλόνητη αξία, ένα προνόμιο που όλοι όσοι μοιραζόμαστε το πληρώνουμε πια πανάκριβα – στην κυριολεξία. Μήπως πάει πάρα πολύ, οπότε, να μας αρνούνται ετσιθελικά να τα απολαύσουμε υπεύθυνα μεν αλλά με τον τρόπο που ο καθένας επιλέγει; Εγώ, πάντως, ήδη ξεσκόνισα σκηνή και υπνόσακο, πάνω στα οποία άρχισα να κεντώ ένα υψωμένο μεσαίο δάκτυλο.

Πηγή: http://www.lifo.gr/

Μια πρωτοφανής γκάφα ολκής πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του διαγγέλματος του πρωθυπουργού, καθώς «βγήκε στον αέρα» ένας… βλάσφημος μονόλογός του! Ο Αντώνης Σαμαράς, αποχώρησε από το βήμα, λέγοντας «θα το ξαναπώ» γνωρίζοντας πως προτού να προβληθεί από τα ΜΜΕ, το βίντεο θα υποβληθεί σε τεχνική επεξεργασία (μοντάζ). Κάνοντας μια μικρή βόλτα για να συνέλθει, καθώς φέρεται πως είχε πονοκέφαλο, μονολόγησε «γ@μώ το κεφάλι μου, μ@λάκ@!». Προφανώς, οι υπεύθυνοι υπέπεσαν σε μια γκάφα άνευ προηγουμένου, δίνοντας στο σκηνοθέτη το… αμοντάριστο βίντεο από το διάγγελμα χωρίς να το ελέγξουν προηγουμένως!

Η Δημόσια Υγεία νοσεί και τα Κοινωνικά Ιατρεία δεν επαρκούν για να τη γιατρέψουν

Θοδωρής Σδούκος

συνέντευξη στον Στέφανο Σίσκο

Ατέλειωτες ουρές από κόσμο που θέλει να πάρει τα φάρμακά του και δεν μπορεί, έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού και υλικών και πολλά άλλα προβλήματα συνθέτουν τη θλιβερή εικόνα του δημόσιου υγειονομικού συστήματος σήμερα στην Ελλάδα.

Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα στον χώρο της υγείας είναι η αδυναμία πρόσβασης των ανασφάλιστων ακόμα και σε αυτό το, εξαθλιωμένο πλέον, δημόσιο νοσοκομείο, μια κατάσταση η οποία καλύπτεται εν μέρει μόνο από τα κοινωνικά ιατρεία. Αυτό υποστηρίζει ο Θοδωρής Σδούκος που μίλησε γι’ αυτή την εικόνα διάλυσης αποκλειστικά στον ΧΡΟΝΟ. Ο Θ. Σδούκος είναι γενικός ιατρός στο Κέντρο Υγείας της Μηχανιώνας, από τους πρωτεργάτες στη δημιουργία Κοινωνικών Ιατρείων, και σήμερα προσφέρει αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του και στο Κοινωνικό Ιατρείο Θεσσαλονίκης. «Το δημιουργήσαμε επειδή διαπιστώσαμε την ανάγκη που έχουν οι ανασφάλιστοι αλλά και οι μετανάστες».

— Τι είναι όμως και πώς λειτουργεί ένα Κοινωνικό Ιατρείο; 

«Τα κοινωνικά ιατρεία καλούνται να καλύψουν το σκέλος της πρωτοβάθμιας νοσηλευτικής φροντίδας. Στην ουσία είναι αυτοδιαχειριζόμενα ιατρεία με εθελοντικό προσωπικό. Το πόσο μεγάλα είναι και πόσο εκτεταμένες υπηρεσίες παρέχουν αλλά και το πώς οργανώνονται ή ποιος παίρνει τις αποφάσεις, δεν είναι καθορισμένο», επισημαίνει ο Θ. Σδούκος.

«Στη Θεσσαλονίκη είμαστε μια αυτοδιαχειριζόμενη πρωτοβουλία. Το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης μας παραχώρησε έναν χώρο. Δεν πληρώνουμε νοίκι και μας πληρώνουν και τη θέρμανση. Οι αποφάσεις παίρνονται από τη γενική συνέλευση των εργαζομένων του Κοινωνικού Ιατρείου, στην οποία συμμετέχουν όλοι – από τον καθαριστή ή εκείνον που κάνει γραμματειακή υποστήριξη μέχρι και τους γιατρούς. Δουλεύουμε σε μια βάση ισοτιμίας δηλαδή, χωρίς διοικητικά συμβούλια, χωρίς καμία επίσημη θεσμική κάλυψη, χωρίς φυσικά να πληρώνεται κανείς για οτιδήποτε. Τα φάρμακα και η χρηματοδότηση για τα υλικά (σύριγγες, γάζες, όλα…) που δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε, συγκεντρώνονται με τη βοήθεια κοινωνικών συλλόγων. Το Κοινωνικό Ιατρείο Θεσσαλονίκης ακολουθεί, με άλλα λόγια, ένα καθαρά αυτοδιαχειριζόμενο μοντέλο, αυτοοργανωμένο και χωρίς ιεραρχίες. Υπάρχουν όμως κάποια άλλα που είτε έχουν τεθεί υπό την αιγίδα των Ιατρικών Συλλόγων είτε έχουν σχέση με την Εκκλησία. Υπάρχει και το Μητροπολιτικό Ιατρείο του Ελληνικού που έχει σχέση με την επίσημη δημοτική αρχή. Είναι γεγονός ότι στην επαρχία, όπου τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, χρειάζεται μια θεσμική κάλυψη. Σήμερα υπάρχουν Κοινωνικά Ιατρεία από την Κρήτη μέχρι την Αλεξανδρούπολη και από την Ηγουμενίτσα μέχρι τη Ρόδο. Αυτά είναι που προσπαθούν να κρατήσουν όρθιο τον κόσμο μέσα στην κρίση. Αυτά συγκροτούν ένα πραγματικά λαϊκό σύστημα υγείας, που βάζει ένα ζήτημα μοντέλου για το αυριανό σύστημα υγείας και ειδικά για την πρωτοβάθμια φροντίδα που τόσα χρόνια δεν την είχαμε αν και θα έπρεπε. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να κρατήσουμε ζωντανές τις έννοιες της δωρεάν παροχής υπηρεσίας, της αυτοδιαχείρισης και της συμμετοχής όλων –και των ασθενών– στη λήψη αποφάσεων…»

— Πώς διαμορφώνεται τελικά η γενικότερη κατάσταση όσον αφορά τις ελλείψεις σε υλικά και ιατρικό προσωπικό; 

«Η κατάσταση παραμένει τραγική. Δεν προλαβαίνουμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Η έλλειψη προσωπικού που ήταν ήδη μεγάλη πριν από την κρίση, έχει γίνει τεράστια τώρα. Είχαμε ζητήσει προσλήψεις και τελικά υπήρξε μείωση προσωπικού, με αποτέλεσμα η δουλειά να μην μπορεί να βγει. Λείπουν υλικά, λείπουν αναισθησιολόγοι, δεν μπορούν να βρεθούν χειρουργεία. Στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. οι γιατροί είναι ελάχιστοι και προσπαθούν να καλύψουν 7.000.000 ασφαλισμένους. Το σύστημα έχει διαλυθεί εξαιτίας της μειωμένης χρηματοδότησης και παράλληλα παραμένει άλυτο το ζήτημα της νοσηλείας των ανασφάλιστων».

Ο κόσμος, ο απλός, ο φτωχός, που ούτε έχει τα μέσα να πληρώσει για τα φάρμακά του ούτε έχει πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας, έχει αυξηθεί δραματικά. Ο Θοδωρής Σδούκος μιλάει για 3.000.000 ανθρώπους για τους οποίους δεν υπάρχει πρόγραμμα. «Σαν να τους λένε: “Πήγαινε πέθανε”. Κυριαρχεί η μέγιστη συνθήκη βαρβαρότητας». Όπως εξηγεί, «Ένας ανασφάλιστος που χρειάζεται εξετάσεις καλείται να πληρώσει εκατοντάδες ευρώ. Αν χρειαστεί νοσηλεία, πάμε στα χιλιάδες ευρώ. Η ειρωνεία είναι ότι στους άπορους προσφέρεται η νοσηλεία, όμως μετά τους έρχεται λογαριασμός. Τα κλειστά νοσήλια έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Για παράδειγμα, το κόστος μιας επέμβασης για μπάι-πας ανέρχεται στα 3.500 ευρώ, για σκωληκοειδίτιδα στα 1.200, ενώ για έναν πολυτραυματία το κόστος νοσηλείας φτάνει στα 10.000 ευρώ. Πού να τα βρει ο άνεργος ή ο φτωχός; Και όμως, θα του ζητηθεί να τα δώσει από την τσέπη του».

— Γιατί γίνεται αυτό;

«Σήμερα ο Έλληνας πολίτης καλείται να πληρώσει 5 ευρώ για την επίσκεψη στα εξωτερικά ιατρεία οποιουδήποτε νοσοκομείου, είτε είναι ασφαλισμένος είτε όχι. Από την εποχή Λοβέρδου συμβαίνει αυτό. Το αντίτιμο ήταν 3 ευρώ αλλά αμέσως μετά τις δημοτικές εκλογές έγινε 5 ευρώ. Ενώ όμως υπάρχει εγκύκλιος που εξαιρεί τα επείγοντα περιστατικά και διάφορες κατηγορίες νοσηλευομένων, στην πράξη οι σχετικές υπηρεσίες τα ζητούν ακόμη και από χρόνιους αρρώστους ή επείγοντα και γενικά από κατηγορίες του πληθυσμού που θα μπορούσαν να εξαιρεθούν. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλοί διοικητές νοσοκομείων απειλούν τους υπαλλήλους πως θα απολυθούν αν δεν υπάρχουν έσοδα, αφού… “θα κλείσει το νοσοκομείο”, κι έτσι σε αρκετές περιπτώσεις τους ωθούν έμμεσα να γίνουν “βασιλικότεροι του βασιλέως”».

— Πρόκειται για μια ιδιότυπη οικονομική διαχείριση…

«… που επεκτείνεται και σε άλλους τομείς. Το τηλεφωνικό κέντρο του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., για παράδειγμα, δόθηκε με κυβερνητική εντολή σε ιδιωτικές εταιρείες κι έτσι ακόμη και το να κλείσει κανείς ραντεβού έχει καταντήσει να κοστίζει πιο ακριβά. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τη φύλαξη των νοσοκομείων με βάση έναν παλιότερο νόμο από εποχής Αλέκου Παπαδόπουλου. Εξακολουθεί να δίνεται σε ιδιωτικές εταιρείες και δεν πρόκειται να προσληφθούν μόνιμοι υπάλληλοι ακόμα κι αν κοστίζει ακριβότερα. Πρωτοφανές. Χρόνια φωνάζουμε εμείς μέσω των ενώσεων πως είναι σκανδαλώδες να δίνονται τα πάντα σε ιδιώτες, όμως ούτε άκουγε ούτε ακούει κανείς».

Τα παραπάνω φαινόμενα δεν παρουσιάζονται μόνο στη Θεσσαλονίκη. «Μέσα στο γενικό χάλι, τα δημόσια νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης έχουν υποστεί μια μείωση της χρηματοδότησής τους πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με αυτά της Αθήνας. Η γενική εικόνα όμως είναι παραπλήσια σε όλα τα νοσηλευτικά κέντρα της χώρας. Στο Ιπποκράτειο, για παράδειγμα, είχαμε ένα περιστατικό όπου δεν χειρουργούνταν ένας άνθρωπος για γάγγραινα στο πόδι επειδή δεν είχε να πληρώσει. Όταν η κατάστασή του έφτασε στο απροχώρητο κι έπαθε σηψαιμία, μπήκε στο χειρουργείο και υπέστη ακρωτηριασμό από τον μηρό. Αν είχαν παρέμβει έγκαιρα θα είχε βγει με κομμένα το πολύ κάποια δάχτυλα. Αλλά αυτός ο άνθρωπος κατέληξε στην εντατική με επιπλοκές και πέθανε από νεφρική ανεπάρκεια. Στα ιατρικά χρονικά θα καταγραφεί ως ένα περιστατικό παθολογικών αιτίων, ενώ στην ουσία πρόκειται για μια δολοφονία με θύτη την κρίση. Είναι ένα παράδειγμα ανάμεσα σε εκατοντάδες παρόμοια. Ένα περιστατικό που το αντιληφθήκαμε ανάμεσα σε τόσα που δεν γνωρίζουμε, αφού άλλοι συνάνθρωποί μας πεθαίνουν στα σπίτια τους αβοήθητοι».

Όλα αυτά, καταλήγει ο Θοδωρής Σδούκος, συγκροτούν μια κατάσταση μέσα στην οποία δεν μπορείς να δουλέψεις. «Το 1980 ο τομέας της δημόσιας υγείας λειτουργούσε καλύτερα απ’ ό,τι τώρα. Η σημερινή κατάσταση είναι χειρότερη από εκείνη που επικρατούσε πριν δημιουργηθεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Και όσοι παραμένουν στο σύστημα, κάνουμε απλώς συντήρηση των ελαχίστων δυνατοτήτων μας. Μοιάζει να έχει συμπυκνωθεί στον τομέα της υγείας όλη η βαρβαρότητα των αλλαγών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια… Χάνουμε οι ασφαλισμένοι παροχές και δεν έχουν τίποτα οι ανασφάλιστοι. Και το χειρότερο είναι ότι πρόκειται για ανελαστικό θέμα: με μια αλλαγή πολιτικής κάποιος μπορεί να βρει δουλειά, αλλά το να χάσει τη σωματική του ακεραιότητα επειδή δεν έχει να πληρώσει ένα χειρουργείο είναι εγκληματικό».

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://www.chronosmag.eu/