Για να ξεπεράσει αυτή την κρίση ο «καπιταλισμός του καζίνου» είναι υποχρεωμένος να καταστρέψει μέρος του κεφαλαίου και της εργασίας κηρύσσοντας τον πόλεμο στην κοινωνία. «Η ποσότητα επί την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος». Η ποσότητα μειώνεται και το χρήμα που κυκλοφορεί δεν αλλάζει γρήγορα χέρια.

Οικονομία των αναγκών

Αυτό δημιουργεί κυκλοφορικό πρόβλημα και απειλεί με θρομβώσεις και εγκεφαλικό το σύστημα το οικονομικό. Μπορούν οι άνθρωποι και οι κοινωνίες να επιβιώσουν χωρίς λεφτά; Η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής και κυρίως της Αργεντινής απαντά σ’ αυτό το ερώτημα θετικά. «Μπορώ και χωρίς ευρώ»! Με την αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία του ισογείου. Με το ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο. Με τα τοπικά και εθνικά δίκτυα ανταλλαγών. Με την επανατοπικοποίηση των διατροφικών συναλλαγών, τη γεωργία της εγγύτητας και τις αγορές απευθείας διάθεσης. Με τα εναλλακτικά-ιδεατά κοινωνικά νομίσματα που δημιουργούν μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Με τα δίκτυα αλληλοβοηθητικής ασφάλειας υγείας και τα ταμεία αλληλεγγύης. Με τα ανταλλάξιμα χρονομερίδια της εργασίας και το κοινωνικό χρήμα. Με διευρυνόμενα δίκτυα ανταλλαγών σε όλα: στα σπίτια, στα εξοχικά, στο πάρκινγκ, στις μετακινήσεις, στα εμπορεύματα, στις υπηρεσίες, στις διακοπές. Με τη δημιουργία κοινωνικών – ηθικών τραπεζών και χρονοτραπεζών. Με την εφευρετικότητα της νέας οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!

Ως κοινωνική ή αλληλέγγυα οικονομία θα μπορούσαμε να ορίσουμε το χώρο που βρίσκεται ανάμεσα στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της οικονομίας και αναπτύσσει δραστηριότητες με κοινωνικούς σκοπούς και στόχους. Πρόκειται για πολυμορφικές κινήσεις και εναλλακτικά δίκτυα, τα οποία άλλοτε αποκτούν θεσμική μορφή (θεσμοθετούνται) και άλλοτε παραμένουν εξωθεσμικά και άτυπα. Πρόκειται για την οικονομία των αναγκών. Ή όπως την ονομάτισε η Ανιές Χέλερ, «οικονομία των ριζικών αναγκών».

Οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας δραστηριοποιούνται με μοναδικό μέλημα την εξυπηρέτηση των μελών τους και το συλλογικό όφελος. Χαρακτηρίζονται από τις ισότιμες-δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη των αποφάσεων και έχουν προτεραιότητα τις ανάγκες των ανθρώπων και την απασχόληση. Υπάρχει, βεβαίως, διένεξη για το αν η αλληλέγγυα οικονομία της βάσης ταυτίζεται με την κοινωνική οικονομία της αγοράς. Αφού σε πολλές περιπτώσεις τα όρια ανάμεσα στον εθελοντισμό και την κερδοφορία δεν είναι διάφανα…

Ωστόσο υπολογίζεται ότι το 10% των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολούνται σήμερα σε διάφορους κλάδους της κοινωνικής οικονομίας. Περίπου 40 εκατομμύρια Γάλλοι και 60 εκατομμύρια Γερμανοί είναι μέλη τέτοιων συνεταιρισμών, σωματείων, συλλόγων, δικτύων και αλληλοβοηθητικών ταμείων που συναποτελούν την κοινωνική οικονομία. Η Social Economy Europe (www.social economy.eu.org) είναι το πανευρωπαϊκό σχήμα που συγκεντρώνει κάτω από την ομπρέλα του πολλές από αυτές τις εναλλακτικές οργανώσεις και δραστηριότητες. Σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει νομικό και θεσμικό πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία. Στην Ελλάδα, αν όλα πάνε καλά, η διαβούλευση θα αρχίσει σε λίγο καιρό, (βλέπε www.enet.gr «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 6 Μαρτίου 2011, σχετικό αφιέρωμα του Σπύρου Φρεμεντίτη).

Ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο

Η κοινωνική αλληλέγγυα «οικονομία του ισογείου» κατάφερε να δημιουργήσει παράλληλες ουτοπικές πραγματικότητες και οάσεις μέσα στο σύστημα αφήνοντας τις πραγματικές ουτοπίες στη δικαιοδοσία των επαναστάσεων.

Οι φτωχοί άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο για να μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα στον τυφώνα του νεοφιλελευθερισμού και της κρίσης δημιούργησαν εκτεταμένα δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζονταν στο ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο στην τοποφαγική γεωργία της εγγύτητας και επινόησαν τα δικά τους ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Στη Λατινική Αμερική, και κυρίως στην Αργεντινή έχουν τη μεγαλύτερη εμπειρία.

Το ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο ήταν κομμάτι της κουλτούρας των πολιτικών κινημάτων αμφισβήτησης στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 και στη συνέχεια, μετά το ’80, του καταναλωτικού κινήματος. Στόχος του, οι δικαιότερες εμπορικές συμφωνίες με τις αναπτυσσόμενες χώρες, η ενίσχυση των περιθωριοποιημένων παραγωγών, οι καλύτερες συνθήκες εργασίας, οι επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες και ο σεβασμός στο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Γεωργία της εγγύτητας και αγορές απευθείας διάθεσης τροφής

Στη Γαλλία υπάρχουν περισσότερες από 500 ενώσεις (ΑΜΑΡ) όπου περίπου 1.000 παραγωγοί φέρνουν βιολογικά προϊόντα, μέσω εναλλακτικών δικτύων, απευθείας στη γειτονιά, με σχεδόν μηδενικό κόστος συναλλαγής, καλύπτοντας ήδη 70 χιλιάδες καταναλωτές. Το πιο γνωστό ΑΜΑΡ στο Παρίσι είναι το «Αλληλέγγυο Κολοκύθι». Τα προϊόντα του στοιχίζουν 20% λιγότερο απ’ ότι στις λαϊκές αγορές. Η γεωργία της εγγύτητας και τα κινήματα των τοποφάγων αναπτύσσονται ταχύτατα σ’ όλη την Ευρώπη. Η Βρετανία, ας πούμε, στο πλαίσιο του κινήματος «Πόλεις σε μετάβαση» και στην Ισπανία με πιο χαρακτηριστικό το «Xarxa de consum solidari» της Βαρκελώνης. Στόχος τους, η δίκαιη τιμή μέσω της επανατοπικοποίησης των διατροφικών συναλλαγών. Όποιος δεν έχει να πληρώσει τα προϊόντα μπορεί να παρέχει ανταλλακτική εργασία στην παραγωγή και στη διανομή.

Ανταλλακτικά δίκτυα – LETS

Μέσα απ’ αυτά επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ το 1983. Υπάρχουν παντού: στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στη Λατινική Αμερική, στην Αυστραλία, στην Κίνα, στην Ινδία. Στην Ευρώπη τα πιο γνωστά δίκτυα ανταλλαγών είναι τα LETS, τα οποία λειτουργούν κατά βάση σε συνοικίες, γειτονιές και χωριά των αγγλοσαξονικών χωρών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα τοπικά δίκτυα είναι μέρος ενός μεγαλύτερου δικτύου που απλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα και παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους πολίτες-μέλη να συναλλάσσονται μεταξύ τους. Όλα τα μέλη έχουν πρόσβαση στον κατάλογο των προσφερόμενων ή ζητούμενων προϊόντων-υπηρεσιών και καθένας επιλέγει τι χρειάζεται και τι θα προσφέρει. Στην πλειονότητα των συστημάτων αυτών οι τιμές καθορίζονται συλλογικά. Σε άλλα ανταλλακτικά συστήματα χρησιμοποιούνται συμβολικές μονάδες-νομίσματα, ώστε να καθορίζονται οι τιμές, και σε άλλα «εργατοώρες» με βάση τις οποίες καθορίζεται η αξία του προϊόντος.

Οι συναλλαγές γίνονται κυρίως ηλεκτρονικά, καταγράφονται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα και κάθε μέλος μπορεί ακόμη και με ένα τηλεφώνημα να αναφέρει τη συναλλαγή που πραγματοποίησε. Στα πιο προχωρημένα ανταλλακτικά δίκτυα στη Μεγάλη Βρετανία, όπου υπάρχουν περισσότερα από 300 LETS, τα μέλη καταγράφουν απευθείας τις συναλλαγές τους στο Διαδίκτυο με τη χρήση κωδικών. Τα «έξοδα διαχείρισης» και το λειτουργικό κόστος του συστήματος, όπως οι τηλεφωνικοί λογαριασμοί, καλύπτονται από τις ετήσιες εισφορές των μελών ή και από ποσοστιαίες χρεώσεις επί της αξίας των συναλλαγών.

Στην Ελβετία, μάλιστα, υπάρχει και το Wirtschaftsring (Επιχειρηματικός κύκλος), που είναι στην ουσία ένα πιστωτικό ίδρυμα μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες της χώρας προβαίνουν σε πολυμερές ανταλλακτικό εμπόριο.

Χρονοτράπεζες

Οι τράπεζες χρόνου είναι ένα δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζεται από το δικό του εσωτερικό «νόμισμα-χρόνο» ή «νόμισμα-εργασία». Κάθε μέλος της χρονοτράπεζας μπαίνει στο ηλεκτρονικό δίκτυο και δηλώνει το είδος της υπηρεσίας που έχει τη δυνατότητα να προσφέρει και το χρόνο που μπορεί να απασχοληθεί.

Κάθε ώρα εργασίας «αμείβεται» το ίδιο. Η νταντά αμείβεται όσο και ο γιατρός. Μία ώρα μαθήματος Ισπανικών εξισώνεται με μία ώρα φροντίδας των παιδιών. Θες να χωρίσεις με τον άντρα σου αλλά δεν μπορείς να πληρώσεις τον δικηγόρο; Κανένα πρόβλημα! Αυτός σου βγάζει το διαζύγιο και εσύ του καθαρίζεις για ένα μήνα το σπίτι. Δηλαδή, στους λογαριασμούς του κάθε μέλους καταγράφονται οι ώρες που εργάστηκε και επομένως οι ώρες που του αναλογούν προκειμένου να λάβει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία από ένα άλλο μέλος.

Οι τράπεζες χρόνου αξιοποιούν τους εθελοντές και βοηθάνε να στηριχθούν οικογένειες με οικονομικά προβλήματα. Ενεργές τράπεζες χρόνου λειτουργούν σήμερα σε περισσότερες από 26 χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανία, οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα.

Ηθικοί τραπεζίτες…

Εκτός από τις τράπεζες που ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος, υπάρχουν και οι λεγόμενες «ηθικές τράπεζες», που έχουν διαμορφώσει ένα κοινωνικό, περιβαλλοντικό προφίλ και υποστηρίζουν ότι επενδύουν με όρους κοινωνικής ευθύνης. Όλες οι τράπεζες ενδιαφέρονται να φιλοτεχνήσουν ανάλογο προφίλ. Από τις πιο γνωστές αυτού του χώρου είναι οι Triodos και GLS. Η GLS υποστηρίζει πολιτισμικές, κοινωνικές και οικολογικές πρωτοβουλίες. Δίνει χαμηλότοκα δάνεια σε αυτοδιοικούμενα σχολεία, θεραπευτήρια, βιολογικές καλλιέργειες, σε κοινόβια και ανέργους. Η Triodos στηρίζει τους πελάτες που παίρνουν πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό, το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Στους στόχους της αναφέρεται η προσπάθεια διασφάλισης της ποιότητας ζωής, γι’ αυτό χρηματοδοτεί μόνο όσους κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Από την άλλη υπάρχει και η Charity Bank, η οποία χρηματοδοτεί κι εκείνους που οι συμβατικές τράπεζες δεν τολμούν, λόγω υψηλού ρίσκου.

Διεθνή δίκτυα ανταλλαγών

Υπάρχουν πάρα πολλά. Ένα από τα πιο γνωστά είναι το site www.foodieexchange.ning.com, στο οποίο food bloggers από όλο τον κόσμο ανταλλάσσουν μεταξύ τους πακέτα με διατροφικά προϊόντα από τις χώρες τους. Το κάθε πακέτο πρέπει να έχει αξία το λιγότερο 10 δολάρια ή 10 ευρώ και να μην είναι πάνω από 500 γραμμάρια, αλλιώς υπάρχει έξτρα χρέωση.

Τράπεζα χρόνου του δικτύου γυναικών Ευρώπης (www.enow.gr)

Η τράπεζα χρόνου στη χώρα μας λειτουργεί από το 2005 με πρωτοβουλία του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, που βρίσκεται στη Δάφνη. Τα άτομα νιώθουν καλύτερα με την αίσθηση πως έχουν κάτι ανταλλάξιμο με αξία, δηλαδή το χρόνο τους. Η εργασία όλων στην τράπεζα αξιολογείται ποιοτικά και αυτό λειτουργεί ως ανταμοιβή αλλά και ως κίνητρο αναβάθμισης προσόντων. Σ’ αυτήν συμμετέχουν άνεργοι, μετανάστες, πρόσφυγες, μονογονεϊκές οικογένειες, συνταξιούχοι, φοιτητές κ.ά.

Ανταλλαγές πάρκινγκ www.parkaro.gr

Βρες τζάμπα πάρκινγκ παντού! Ανταλλάσσοντας το δικό σου πάρκινγκ τις ώρες που δεν το χρησιμοποιείς με κάποιον άλλον που συμμετέχει στην ίδια βάση δεδομένων. Μπες στο www.parkaro.gr και θα βρεις από το κινητό σου κάθε στιγμή μια θέση κενή για να παρκάρεις δωρεάν εκεί που θέλεις.

Μάθημα στο ΤΕΙ Μεσολογγίου και διδακτορικές διατριβές

Επίσημο μάθημα στο Α’ εξάμηνο του ΤΕΙ Μεσολογγίου είναι η Κοινωνική Οικονομία. Οι καθηγητές του τμήματος Διοίκησης Κοινωνικών και Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Μεσολογγίου (http://www.dikseo.teimes.gr/), Τάκης Νικολόπουλος (rokmar@ath.forthnet.gr) και Δημήτρης Καπογιάννης (ekap46@otenet.gr) και ο συνεργάτης Παναγιώτης Ζάνης (pzannis @athena-net.gr), οι οποίοι μας βοήθησαν με τις σημειώσεις τους γι’ αυτή την έρευνα, διδάσκουν τους φοιτητές για τη διεθνή εμπειρία στη χρήση εναλλακτικών κοινωνικών νομισμάτων.

Πολλά διδακτορικά γίνονται για την Κοινωνική Οικονομία. «Δίκτυα ανταλλαγής και παράλληλα νομίσματα: Θεωρητικές προσεγγίσεις και το παράδειγμα της Ελλάδας», είναι το θέμα του διδακτορικού της Ειρήνης Σωτηροπούλου, η οποία συνεργάστηκε μαζί μας σ’ αυτή την έρευνα και την ευχαριστούμε, με επιβλέποντα καθηγητή τον Γεώργιο Σταθάκη (stathakis@econ.soc.uoc.gr) στο Τμήμα Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο:

http://economics.soc.uoc.gr/html/static_content/econ_phd/GR/Sotiropoulou/scv.html

και στα ιστολόγια:

http://ccresearchgreece.blogspot.com

http://erevnaantallages.blogspot.com

Ανταλλαγές προϊόντων στο Διαδίκτυο

Δεκάδες ιστότοποι για ανταλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών στην Ελλάδα βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή. Η αυξανόμενη ένταση της οικονομικής κρίσης έχει στρέψει πολλούς, κυρίως τους νέους, σε διάφορες μορφές ανταλλακτικής οικονομίας.

Λόγω τιμής (http://www.logo-timis.gr)

«Με μεγάλη μου χαρά σάς ανακοινώνω την ίδρυση διαδικτυακού συνδέσμου με σκοπό την αμοιβαία ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος, υπό την ονομασία «Λόγω Τιμής» (http://www.logo-timis.gr)» γράφει στο Διαδίκτυο ο δημιουργός της ιστοσελίδας Γιώργος Κολέμπας, ένας μαθηματικός που πλέον ζει στο Πήλιο και ασχολείται με την οικογεωργία.

Sporos.org

Η ομάδα τού sporos.org θέλει να αποδείξει «ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται «εκ φύσεως» από το κέρδος των λίγων· μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες». Το εναλλακτικό μοντέλο εμπορίου του «σπόρου» ξεκίνησε μέσω ενός δικτύου αντίστοιχων συλλογικοτήτων στην Ευρώπη και απέκτησε πρόσβαση σε προϊόντα οργανωμένων παραγωγών του παγκόσμιου Νότου που αγωνίζονται να απεξαρτηθούν από τους τοπικούς μεσάζοντες και τις μεγάλες εταιρείες. Καφές από τους συνεταιρισμούς των Ζαπατίστας της περιοχής Τσιάπας του Μεξικού. Κακάο από την κοοπερατίβα El Ceibo της Βολιβίας. Μάτε από το Κίνημα των Χωρίς Γη (MST) της Βραζιλίας. Τσάι από το κίνημα των Adivasi και άλλους παραγωγούς της Ινδίας. Ζάχαρη από συνεταιρισμούς στο Εκουαδόρ.

The Freecycle network (http://www.freecycle.org/group/GR/Greece)

Παγκόσμιο δίκτυο που αριθμεί πάνω από 8 εκατομμύρια μέλη σε όλο τον κόσμο. Ανταλλάσσουν μεταξύ τους αντικείμενα, τα οποία θα κατέληγαν σε χωματερές. Το σκουπίδι του ενός είναι το διαμάντι κάποιου άλλου. Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετοί online κόμβοι που εξυπηρετούν πολλές πόλεις. Το ελληνικό δίκτυο έχει περίπου 10.000 μέλη.

Δώσε – Πάρε (http://dwsepare.ning.com/)

Στην ίδια λογική ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών κινείται και το «Δώσε – Πάρε» που έχει πάνω από 1.200 μέλη. Θα βρεις από κρέμα για πανάδες μέχρι πλαστικές ραφιέρες. Μπες στο site και θα πάθεις πλάκα!

Κοινωνικά παντοπωλεία

Σε περισσότερες από 20 ελληνικές πόλεις λειτουργούν κοινωνικά παντοπωλεία. Χιλιάδες οικογένειες, άνεργοι και ηλικιωμένοι σιτίζονται απ’ αυτά. Από τα πακέτα που μοιράζονται εκεί με βασικά είδη διατροφής και υγιεινής. Εκεί προσφέρονται αγαθά από ιδιώτες, κοινωνικούς φορείς, ακόμη κι από σουπερμάρκετ και γίνονται κάθε είδους ανταλλαγές.

Δωρεάν διακοπές διαρκείας παντού!

Ταξιδεύω παντού δωρεάν – δουλεύω λίγο! (www.helpx.net)

Ο Rob Prince από την Αγγλία είναι ο γκουρού των ανέξοδων διακοπών διαρκείας, που όπως υποστηρίζει αποτελούν τη μοναδική εναλλακτική λύση στη μισθωτή σκλαβιά. Ο Rob πήγαινε χρόνια στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία σαν τουρίστας, αλλά, επειδή δεν είχε λεφτά, ενίοτε δούλευε σε φάρμες και πληρωνόταν σε είδος. Οι ιδιοκτήτες τον κοίμιζαν, τον τάιζαν και τον χαρτζιλίκωναν. Μ’ αυτό τον τρόπο ταξίδεψε σε ολόκληρη την Αυστραλία και την Ωκεανία με ελάχιστα έξοδα. Μέχρι που το ‘κανε ιδεολογία και μπίζνα… Δημιούργησε το πρόγραμμα ανταλλαγών Help Exchange! Μέσω μιας βάσης δεδομένων ενημερώνει όσους ενδιαφέρονται να κάνουν ανέξοδες διακοπές, δουλεύοντας παράλληλα για εκείνους που θα τους φιλοξενήσουν. Στο site www.helpx.net βρίσκεις το μέρος του κόσμου που σου αρέσει να κάνεις διακοπές και επιλέγεις από μια λίστα πού θα μείνεις και ποιες υπηρεσίες μπορείς να παρέχεις. Ο κατάλογος περιλαμβάνει φάρμες βιολογικής καλλιέργειας, αγροτόσπιτα, ράντσα, πανδοχεία και ιστιοπλοϊκά σκάφη. Η ταρίφα; Συνήθως για δύο ώρες δουλειάς ημερησίως εξασφαλίζεις μόνο διαμονή, στις τέσσερις περιλαμβάνεται και η διατροφή. Αν πιάσεις τις έξι, θα μπορείς να χρησιμοποιείς δωρεάν και το Ίντερνετ και με 8ωρο γυρίζεις πίσω με χαρτζιλίκι.

Δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό για πάντα (www.homelink.gr)

Θες να κάνεις δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό; Υπάρχουν πολλοί διεθνείς οργανισμοί. Ένας από αυτούς είναι η Homelink International, όπου γίνεσαι μέλος με συνδρομή 100 ευρώ το χρόνο και έχεις τη δυνατότητα να περάσεις τις διακοπές σου σε σπίτι άλλου μέλους στο εξωτερικό, παραχωρώντας το δικό σου σπίτι ή εξοχικό για ανάλογο χρόνο. Μπορείς να ανταλλάξεις ακόμα και το αυτοκίνητό σου, εξοικονομώντας και τα χρήματα που θα δαπανούσες για τις μετακινήσεις σου. Έχεις τη δυνατότητα να μείνεις σε περισσότερα από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο. Σ’ αυτές η Homelink έχει περίπου 16.000 μέλη.

Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου! (www.couchsurfing.com, www.hospitalityclub.org, www.globalfreeloaders.com)

«Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου»! Δεν θα χρειαστεί να πληρώσεις ούτε ένα ευρώ για διαμονή. Σίγουρα η καλύτερη φάση είναι να έχεις φίλους που θα σε φιλοξενήσουν στο εξοχικό τους, έστω κι αν χρειαστεί να κοιμηθείς στον καναπέ. Αν όμως στη χώρα και στην πόλη που θες να πας δεν έχεις γνωστούς, ρίξε μια ματιά στο www.couchsurfing.com. Εκεί υπάρχουν 800.000 δωρεάν καναπέδες για να κοιμηθείς όπου κι αν βρεθείς! Αρκεί μιαν άλλη στιγμή να δεχτείς να φιλοξενήσεις κάποιον στο δικό σου καναπέ. Ανάλογες προτάσεις θα βρεις και στα sites www.hospitality.club.org και www.global freeloaders.com. Επίσης μια καλή επιλογή για δωρεάν φιλοξενία είναι τα μοναστήρια…

Ανταλλαγές σπιτιών και εξοχικών (elladahomeexchange.gr)

Το home exchange είναι ένα πρόγραμμα ανταλλαγής εξοχικών που λειτουργεί στο εξωτερικό από το 1953 και τώρα, λόγω κρίσης, έχει πάρει τα πάνω του. Γίνεσαι μέλος στο www.elladahomeexchange.gr και βρίσκεις άτομα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας που θα ήθελαν να ανταλλάξουν το εξοχικό τους με το δικό σου. Οι ανταλλαγές γίνονται χειμώνα-καλοκαίρι, Σαββατοκύριακα και αργίες. Αυτός έχει στη θάλασσα κι εσύ στο βουνό. Οπότε, αν βαρέθηκες το εξοχικό σου ή κάποιους μήνες δεν το χρησιμοποιείς, για να κάνεις δωρεάν διακοπές, αντάλλαξέ το! Αρκεί να το παραδώσεις στους μουσαφίρηδες καθαρό, με πετσέτες, σεντόνια και τακτοποιημένο.

Πάω παντού με διαδικτυακό οτοστόπ! (www.carpooling.gr)

Μέσω του www.carpooling.gr μπορείς να ταξιδέψεις στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο από το «διαδικτυακό κέντρο οτοστόπ». Μια πρωτοβουλία που ξεκίνησαν το 1990 Γερμανοί φοιτητές και στην οποία συμμετέχουν πλέον εκατοντάδες φορτηγατζήδες, πουλμαντζήδες κ.ά., οι οποίοι σε πάνε τζάμπα παντού.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://www.enet.gr/

Παντού το βλέπω γραμμένο: θέλουμε την χώρα μας πίσω. Δηλαδή; Ποια χώρα; Ίσως να είναι λόγω ηλικίας, αλλά η χώρα που θυμάμαι εγώ πρό ΔΝΤ ήταν ο Οτσαλάν, τα Ίμια, το Βατοπαίδι, το Χρηματιστήριο, ο Σημίτης και το συνάφι του, τα γαλάζια παιδιά (που είναι και τα καλύτερα), οι πρασινοφρουροί,  οι «αγανακτισμένοι πολίτες», η μίζα,  τα υποβρύχια που γέρνουν, ο Μητσοτάκης και ο Τσοβόλας που τα δίνει όλα, οι εκατοντάδες δίσκοι λουλούδια στα μπουζούκια, ο Τριανταφυλλόπουλος με τις κάμερες παντού, το διαλυμένο σύστημα παιδείας, το νόμιμο και ηθικό, ο κομιστής που ακόμα και μετά από όλα αυτά, συνεχίζει να διατηρεί εφημερίδα. Με μεγάλη κυκλοφορία κιόλας.

Φυσικά και η Ελλάδα δεν ήταν και δεν είναι μόνο αυτά, αλλά η μεταπολίτευση διαμόρφωσε ένα τέτοιο σκηνικό που διέφθειρε βαθιά μεγάλα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας, τόσο μεγάλα ώστε να ελέγχουν το σκηνικό αυτό και να πνίγουν μέσα τους οτιδήποτε καθαρό, τίμιο και ξάστερο τολμούσε να ξεπηδήσει.  Αυτά τα κομμάτια είναι που ζητούν πίσω όχι την χώρα τους, αλλά το lifestyle τους. Αυτοί που όσο είχαν τα λεφτά, το βόλεμα και την καβάτζα τους, δεν συγκινούνταν από την ρεμούλα, την διαφθορά και τον ολοκληρωτικό εξευτελισμό της έννοιας «δημοκρατία».

Κοινώς, αυτό που θέλουμε πίσω, είναι η σαπίλα μας και η κοινωνική παρακμή μας. Έχει μια γοητεία αυτή η παρακμή, σε κάνει να νοιώθεις κάπως, αυτό που στην νεοελληνική ονομάζουμε «μάγκας». Ήταν μαγκιά και όχι τρισμέγιστη ηλιθιότητα η πρακτική του να πληρώνουμε Αλβανούς μετανάστες για να μας γυρίζουν το αρνί το Πάσχα πχ. Ποιο το όφελος; Ποια η ικανοποίηση; Καμία. Στεγνή λογική του τύπου «έχω τα λεφτά και πληρώνω».

Μνήμη χρυσόψαρου, για μεγάλα κομμάτια μιας κοινωνίας που παραδέχτηκαν (αν και δεν εξόρκισαν δια παντώς) όλη αυτή την αρρώστια μόλις είδαν το χέρι του κράτους και των αφεντικών του να μπαίνει για τα καλά στην τσέπη τους, και τότε «εξεγέρθηκαν». Κυρίως όμως κατά της συνεχούς αφαίμαξης που υφίστανται και της κατάρρευσης όλων αυτών που μέχρι τώρα ήξεραν ως σταθερά. Τελικά, αυτός που θέλει την χώρα του πίσω, είναι ο νεοπλουτισμός και ο μικροαστισμός. Αυτό που ζητάει δεν είναι η πατρίδα του, αλλά η χρυσή δεκαετία του. Όπως ήταν. Αναλλοίωτη.

Είναι λίγο περίεργο που η Αριστερά επιμένει να αντιμετωπίζει την σύγχρονη ελληνική κοινωνία με όρους του ’60 και του ’70. Δεν αναφέρομαι στον λόγο και τις πρακτικές της, αυτά είναι απόρροια της ανάλυσης. Αναφέρομαι σε μια ιδεαλιστική θεώρηση της ελληνικής κοινωνίας, στην οποία οι κατώτερες τάξεις εξιδανικεύονται: εργάτες, αγρότες κτλ με μόνιμες διεκδικήσεις για δημοκρατία, ανεξαρτησία, κοινωνική δικαιοσύνη. Οι δεκαετίες αυτές που μετέτρεψαν μια αγωνιζόμενη κοινωνία σε εν πολλοίς μικροαστούς με μέγιστη αξία το μαγαζί τους, το σπίτι τους η το δεύτερο αυτοκίνητο τους, σβήνονται μέσα σε ελπίδες ενός «λαού» που θα εξεγερθεί για άλλη μια φορά για να επιβάλλει το δίκιο του. Οι τελευταίοι μήνες αποδεικνύουν πόσο λανθασμένη είναι μια τέτοια αντίληψη.

Η επίσημη Αριστερά συνεχίζει να διατηρεί ελπίδες εκλογικών νικών. Για να το πώ αλλιώς, η Αριστερά προσπαθεί να πάρει την εξουσία. Τίποτα το μεμπτό σε αυτό. Το πρόβλημα ξεκινάει όμως από την στιγμή που έχουμε πλέον ξεχάσει ότι ο κύριος σκοπός μας, ο κύριος λόγος ύπαρξης της Αριστεράς δεν είναι να έρθει στην εξουσία, πόσο μάλλον με την μορφή ενός κόμματος. Τα ιδανικά της Αριστεράς στοχεύουν στον μετασχηματισμό της κοινωνίας σε ένα άλλο επίπεδο λειτουργίας πρώτα και κύρια, και ο μετασχηματισμός αυτός δεν μπορεί να είναι μόνο σε οικονομικό επίπεδο. Αυτός ο μετασχηματισμός, αυτή η αυτοοργάνωση της κοινωνίας που θα ξαναφέρει την συλλογικότητα στο προσκήνιο, την αντίσταση ως πρακτική επιβίωσης και αξιοπρέπειας, που έχει την δυνατότητα να εξαφανίσει παρτακισμούς, βολέματα και αντιλήψεις του παρελθόντως, είναι αυτό που ίσως λείπει σήμερα.

Την χώρα μου πίσω όπως την γνώρισα δεν την θέλω. Δεν με εμπνέει. Αυτή η χώρα δεν δημιουργούσε. Δεν παρήγαγε πολιτισμό. Δεν είχε παιδεία. Δεν είχε σεβασμό στους πολίτες της, και κατά συνέπεια ούτε οι πολίτες της σε αυτή. Δεν είχε ελεύθερη έκφραση, δεν είχε ανοιχτή δημοκρατία, δεν είχε ανεξιθρησκεία, δεν είχε ίσα δικαιώματα για όλους, δεν είχε ίσες ευθύνες για όλους. Αλλού είναι το point, και όσο βαυκαλιζόμαστε με την επιστροφή στο «κράτος πρόνοιας που εξαφανίζεται» (ποιο;;) και την «δημοκρατία που καταστρέφεται», τόσο βουλιάζουμε στα ίδια. Με τα πρόσκαιρα εκλογικά μας κέρδη να προσφέρουν ικανοποίηση στο τώρα, αλλά ένα μέλλον πιο μαύρο από ποτέ.

Υ.Γ. Για να μην παρεξηγηθώ, το παραπάνω κείμενο δεν υπονοεί ότι είμαι οπαδός του «μαζί τα φάγαμε» και παρόμοιων υπόπτων επιχειρημάτων με ξεκάθαρο σκοπό ενοχοποίησης της κοινωνίας ώστε να κάνει μόκο. Πολύς κόσμος βουτήχτηκε στην διαφθορά, αλλά επειδή επι χρόνια διδάχτηκε από τους ομοίους του κ. Πάγκαλου ότι αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργούν τα πράγματα. Επίσης, δεν υπονοώ ότι σύσσωμη η ελληνική κοινωνία είναι διεφθαρμένη. Παρόλα αυτά, άνθρωποι που επι 30 και χρόνια δέχονταν την διαφθορά ως φυσιολογικό (και ως θεμιτό),  είναι αδύνατον να γίνουν πολίτες από την μία μέρα στην άλλη, επειδή ψήφισαν αριστερά, όπως είναι αδύνατον να περιμένουμε ξαφνικά να αναπτύξουν μια συνείδηση συλλογικότητας και αλληλεγγύης που είναι αναγκαία για μια προοδευτική πορεία της ελληνικής κοινωνίας.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: https://withoutreasonorrhyme.wordpress.com/

Η Ελλάδα ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι πληρώνει το ομόλογο ύψους 3,2 δισ. ευρώ που έληξε προ ημερών και έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ, προσθέτοντας νέα κέρδη σε αυτά που έχει ήδη αποκομίσει από την παρατεταμένη κρίση στην ευρωζώνη η Γερμανία, αναφέρουν διεθνή μέσα ενημέρωσης. Σύμφωνα με αυτά, όταν η ΕΚΤ επιστρέψει τα κέρδη της στις ευρωπαϊκές χώρες, η Γερμανία θα λάβει το μεγαλύτερο μερίδιο καθώς διατηρεί τη μεγαλύτερη συμμετοχή σε αυτήν.

Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της FT Deutschland, η Γερμανία θα συνεχίσει να λαμβάνει μεγαλύτερη «μερίδα» από τα κέρδη της ΕΚΤ δεδομένου του ότι έως το 2026 το ποσό που θα καταβάλει η Ελλάδα στην ΕΚΤ από ομόλογα που λήγουν φτάνει στα 12,7 δις. ευρώ.

Στο μεταξύ, Η Γερμανία απολαμβάνει ήδη σημαντικά κέρδη από τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια που πληρώνει για την χρηματοδότησή της, καθώς η εντεινόμενη κρίση χρέους στην περιφέρεια της ευρωζώνης στρέφει τους επενδυτές στην αναζήτηση ασφαλών επενδύσεων.

Ειδικότερα, με βάση τους υπολογισμούς του Jens Boysen-Hogrefe, οικονομολόγου στο Ινστιτούτο του Κιέλου που δημοσίευσε η Handelsblatt, η Γερμανία έχει εξοικονομήσει συνολικά 68 δισ. ευρώ κατά τα τελευταία 3,5 χρόνια σε κόστος δανεισμού, όπως προκύπτει από την σύγκριση του μέσου κόστους δανεισμού με αυτό της περιόδου 1999-2008.

Το Πρόγραμμα 24 Ημερών δεν υιοθετήθηκε, όπως και δεν περίμενα να υιοθετηθεί – προφανώς. Έτσι, σήμερα ξημερώνει η 20ή Αυγούστου ως αποφράς ημέρα. Σήμερα, το ελληνικό δημόσιο θα στείλει 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ως αποπληρωμή ομολόγων του ελληνικού δημοσίου που είχε στην κατοχή της η ΕΚΤ και, έτσι, η κυβέρνησή μας χάνει και το τελευταίο διαπραγματευτικό της χαρτί απέναντι στον άξονα Βερολίνου-Φραγκφούρτης, με το οποίο θα μπορούσε να πιέσει για την σωτηρία της χώρας.

Τώρα πια θυμίζουμε, ως χώρα, την Blanche του Streetcar Named Desire – ελληνιστί, σε απίστευτα κακή μετάφραση, το Λεωφορείον ο Πόθος: «I have always relied on the kindness of strangers» ήταν τα τελευταία της λόγια, όπως θα θυμάστε (παραφράζοντας: «Και τώρα βασιζόμαστε την γενναιοδωρία των ξένων”). Δεν θα επαναλάβω αυτά που έλεγα εδώ. Απλά θα επισημάνω κάποια νέα στοιχεία (α) για το που βρέθηκαν αυτά τα χρήματα, για να δοθούν στην ΕΚΤ, και (β) για την καταστροφική πορεία που επέλεξε να ακολουθήσει η κυβέρνηση μιμούμενη πλήρως τις προηγούμενες δύο κυβερνήσεις.

Πυραμιδικά δάνεια

Πυραμίδες λέγονται τα χρηματοδοτικά σχήματα τα οποία είναι μαθηματικά σίγουρο ότι θα καταρρεύσουν καθώς βασίζονται στην αρχή ότι οι εισπράττοντες εισπράττουν ποσά που ο «κύκλος» εκείνων που πληρώνουν κάποια στιγμή κλείνει και, τότε, καταρρέει όλη η πυραμίδα. Πάρτε για παράδειγμα τον Bernie Madoff, τρόφιμο αμερικανικών φυλακών σήμερα. Όταν οι επενδύσεις που είχε κάνει για λογαριασμό πελατών του δεν πήγαν καλά, εκείνος επέλεξε να μη πει την αλήθεια. Αντί να ανακοινώσει ζημίες, ανακοίνωσε δυσανάλογα υψηλά κέρδη. Έτσι, προσέλκυσε νέους επενδυτές, οι οποίοι του εμπιστεύτηκαν τα χρήματά τους, με αποτέλεσμα να τα χρησιμοποιήσει για να αποπληρώσει όσους από τους προηγούμενους πελάτες (των οποίων τα χρήματα συρρίκνωσε) ήθελαν να ρευστοποιήσουν τα «κέρδη» τους. Κ.ο.κ. έως ότου η κατάρρευση του 2008 έκανε όλους τους πελάτες να ζητήσουν τα χρήματά τους πίσω, οπότε και αποκαλύφθηκε η πυραμίδα-απάτη του Madoff.

Κάτι αντίστοιχο κάνει και η ΕΚΤ σήμερα: Δημιουργεί συνθήκες πυραμιδικής χρηματοδότησης του… εαυτού της με θύματα όλη την Ευρωζώνη και, ειδικότερα, τους έλληνες φορολογούμενους. Επειδή η κατηγορία είναι βαριά, απαιτείται να είμαι σαφέστερος. Σήμερα, 20η Αυγούστου, λήγει ένα ομόλογο έκδοσης του ελληνικού δημοσίου. Ένα μεγάλο πακέτο, ονομαστικής αξίας 3,2 δις, αυτής της έκδοσης ανήκει στην ΕΚΤ. Γιατί; Επειδή το καλοκαίρι του 2010, σε μια αποτυχημένη προσπάθεια αναχαίτησης της πτώχευσης της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, η ΕΚΤ αγόραζε, δεύτερο χέρι, ομόλογα αυτών των κρατών. Σήμερα ένα τα ελληνικά ομόλογα λήγει. Και η ΕΚΤ ζητά τα χρήματά της στο ακέραιο, αντίθετα με τους ιδιώτες, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες που είχαν αγοράσει από αυτά τα ομόλογα και οι οποίοι (με τραγικότερα θύματα τους μικρο-ομολογιούχους) εξαναγκάστηκαν, από το εγκληματικό PSI [1] των Παπαδήμου-Βενιζέλου, να δεχθούν κούρεμα αυτών των ομολόγων της τάξης του 54% ως προς την ονομαστική και του 75% ως προς την διαχρονική τους αξία.  Στην βάση του «τσαμπουκά», η ΕΚΤ απαίτησε, και πέτυχε, την εξαίρεση των δικών της ομολόγων από κούρεμα. Δεδομένου μάλιστα ότι τα ομόλογα αυτά τα αγόρασε κοψοτιμής (περίπου στο 70%) της ονομαστικής αξίας τους, το γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο σήμερα θα τα αποπληρώσει στο 100% της ονομαστικής τους αξίας (3,2 δις) σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα εισπράξει έως σήμερα το απόγευμα κέρδος 900 εκατομμυρίων ευρώ από την πτωχευμένη χώρα μας. Σκεφτείτε το: Μια Κεντρική Τράπεζα η οποία δανείζει με επιτόκιο 0,75% τις πτωχευμένες τράπεζες της Ευρωζώνης, απαιτεί επιτόκιο 30% από δοσοληψίες με το χρέος του πτωχευμένου ελληνικού δημοσίου!

Τον περασμένο Μάιο, και πάλι το δημόσιό μας δανείστηκε (4 δις εκείνη τη φορά) για να αποπληρώσει ένα άλλο ομόλογο κατοχής της ΕΚΤ. Τότε, τα χρήματα τα είχαμε δανειστεί από το EFSF (το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας). Όμως, από τότε, για λόγους που εξήγησα εδώ, το Βερολίνο επιβάλει στάση δανεισμού από το Μνημόνιο 2 στην Ελλάδα έως ότου «συμμορφωθεί προς τα υποδείξεις»… του Μνημονίου 2. Άρα, το δημόσιο δεν έχει πλέον πρόσβαση (μέχρι νεωτέρας από την τρόικα, που θα μας παραδώσει τον χρησμό της τον Σεπτέμβρη) στα Μνημονιακά δάνεια. Και η αποπληρωμή του ποσού των 3,2 δις που γίνεται σήμερα, πως χρηματοδοτείται; Μέσω μιας κλασικής πυραμίδας δημιουργίας της ΕΚΤ, είναι η θλιβερή απάντηση. Παρακολουθείστε πως λειτουργεί:

Τον Ιούλιο, η ΕΚΤ ουσιαστικά ανακοίνωσε ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι πτωχευμένες και, άρα, δεν δέχεται από αυτές εχέγγυα για να τις δανείζει. Αν άφηνε το θέμα εκεί, η ιστορία θα είχε λήξει: οι τράπεζες θα κατέβαζαν ρολλά και η θέση μας στο ευρώ θα ήταν… παρελθούσα. Παράλληλα, τα 3,2 δις που λαμβάνει από το εληνικό δημόσιο η ΕΚΤ σήμερα θα εξαϋλώνονταν… Για να μην συμβεί τίποτα από αυτά, η ΕΚΤ έκλεισε το μάτι στην Τράπεζα της Ελλάδος, επιτρέποντάς της να δέχεται εκείνη ως εχέγγυα περιουσιακά στοιχεία των ελληνικών τραπεζών που, επισήμως, η ΕΚΤ (της οποίας η Τράπεζα της Ελλάδος αποτελεί οργανικό μέρος) δεν θα άγγιζε ούτε με γάντια και να τις δανείζει με ευρώ κοπής της…ΕΚΤ.

Αφού λοιπόν άναψε αυτό το πράσινο φως, η κυβέρνησή μας, αποφασισμένη όπως είναι να παίζει τον ρόλο του υποδειγματικού κρατούμενου, ανακοίνωσε ότι, στις 14 Αυγούστου, όσο εμείς οι θνητοί βρισκόμασταν σε διακοπές, θα εκδώσει 4 δις ευρώ χρέος, υπό την μορφή των λεγόμενων έντοκων γραμματίων τρίμηνης διάρκειας. Ποιος τρελλός αγοράζει τέτοια γραμμάτια; Μα οι πτωχευμένες ελληνικές τράπεζες βέβαια, οι οποίες παίρνουν αυτά τα γραμμάτια, τα δίνουν στην Κεντρική Τράπεζα ως εχέγγυα, δανείζονται 4 δις από την ΕΚΤ με 0,75% από αυτήν ενώ, παράλληλα, χρεώνουν το ελληνικό δημόσιο 4% για την «εξυπηρέτηση». Και τι τα κάνει τα χρήματα που πήρε το πτωχευμένο ελληνικό δημόσιο από την ΕΚΤ, μέσω των πτωχευμένων ελληνικών τραπεζών; Τα αποδίδει στην… ΕΚΤ βεβαίως!

Εν κατακλείδι, η ΕΚΤ επιδίδεται στην δημιουργία ενός πυραμιδικού δανείου με την συμμετοχή του πτωχευμένου δημοσίου μας και των πτωχευμέων ελληνικών τραπεζών. Μέσα από αυτή την ανακύκλωση χρέους, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η αύξηση του χρέους του ελληνικού δημοσίου και των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ. Και μην νομίζετε ότι αυτό αφορά μόνο την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, εντός του Αυγούστου, μια ακριβώς αντίστοιχη περίπτωση πυραμιδικού δανεισμού εκτυλίχτηκε στην Ιταλία και στην Ισπανία, ύψους 8 δις και 6 δις αντίστοιχα. Γιατί πυραμιδικού; Επειδή, όπως και στην περίπτωση του Bernie Madoff, αυτού του είδους το χρηματοδοτικό σχήμα είναι καταδικασμένο να καταρρεύσει. Και ποιος θα σηκώσει το βάρος της κατάρρευσης; Στην περίπτωση Madoff το σήκωσαν οι επενδυτές που δεν πρόλαβαν να βγάλουν τα χρήματά τους. Στην περίπτωση της Ευρωζώνης, θα το σηκώσουν οι φορολογούμενοι, βορρά και νότου, που θα κληθούν να πληρώσουν τα αβάστακτα χρέη που δημιουργεί η ευρωζωνική πυραμίδα που αποτελεί την ραχοκοκκαλιά των μηχανισμών «διάσωσής» μας.

Το σύνδρομο Παπακωνσταντίνου

Το ίδιον του τζογατζόρου είναι η ανορθολογική πίστη στην ικανότητά του να «ρεφάρει», κόντρα στην θεωρία των πιθανοτήτων. Κάτι αντίστοιχο χαρακτήρισε τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου κατά την διάρκεια της υπουργίας τους στην Πλατεία Συντάγματος. Μερικούς μήνες αφότου έγινε υπουργός Οικονομικών, το φθινόπωρο του 2009, η μαθηματική σχέση που κρατούσε το δημόσιο χρέος στα όρια της βιωσιμότητας κατέρρευσε. Για να το πω απλά, το δημόσιο χρέος μιας χώρας, για να είναι βιώσιμο, απαιτεί την ισοδυναμία δύο αριθμών: του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ (δηλαδή του εθνικού εισοδήματος χωρίς να λαμβάνουμε υπ’ όψη τον πληθωρισμό) και του επιτοκίου με το οποίο δανείζεται το δημόσιο. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε το γιατί: Αν το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 5% και το επιτόκιο δεν διαφέρει πολύ (π.χ. ισούται με 4,2%), τότε το εθνικό εισόδημα (σε ευρώ) αυξάνεται πιο γρήγορα από το χρέος κι έτσι μπορεί να εξυπηρετείται. Στην περίοδο 2000-2008, το ΑΕΠ αυξανόταν (χωρίς να λάβουμε υπ’ όψη τον πληθωρισμό) με ρυθμό άνω του 5% ενώ το επιτόκιο ήταν μόλις 3,5% – να γιατί δεν υπήρχε κρίση χρέους εκείνη την εποχή. Όταν όμως η διεθνής κατάρρευση του 2008 έριξε τον ρυθμό αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ στο 0% και χαμηλότερα, και, από τον Νοέμβρη του 2009, τα επιτόκια δανεισμού άρχισαν να ξεπερνούν το 6%, η υπόθεση είχε λήξει: το ελληνικό δημόσιο πτώχευσε.

Ως ένας τζογαδόρος της πολιτικής οικονομίας, ο κ. Παπακωνσταντίνου επέλεξε να στοιχηματίσει το μέλλον της χώρας στην προσδοκία ότι θα «ρεφάρουμε». Ότι, δηλαδή, αν κερδίσουμε χρόνο δανειζόμενοι ακόμα πιο πολλά, η ρουλέτα της ζωής θα καθόταν στο σωστό «νούμερο» και, έτσι, κάποια στιγμή πριν την κατάρρευση, το επιτόκο δανεισμού θα έπεφτε κάτω από τον ρυθμό ανάπτυξης του ονομαστικού ΑΕΠ της χώρας. Αυτό που ο κ. Παπακωνσταντίνου δεν κατάλαβε ποτέ είναι ότι οι πιθανότητες να «ρεφάρει» μια χώρα, μία μακροοικονομία, σε καιρούς διεθνούς οικονομικής καθίζησης, είναι ακριβώς μηδέν (αντίθετα με τον ανόητο τον τζογαδόρο ο οποίος έχει κάποιες μικρές, έστω και απειροελάχιστες, πιθανότητες να ρεφάρει). Δεδομένου μάλιστα ότι αυτά τα νέα δάνεια, τις νέες επιμηκύνσεις, τα «κερδίζαμε» με προϋπόθεση την δραστική μείωση δαπανών και αύξηση φόρων (που βάθαιναν την Ύφεση), το στοίχημα ήταν χαμένο πριν καταγραφεί. Όταν ένα δημόσιο έχει πτωχεύσει, τα νέα δάνεια και οι επιμηκύνσεις απλά εγγυώνται (ιδίως όταν ακολουθούνται από αυστηρότητα/λιτότητα μεγατόνων) την ακόμα πιο εντυπωσιακή πτώχευση σε μια μελλοντική στιγμή όπου ο κοινωνικός και οικονομικός ιστός της χώρας θα είναι πολύ αδύνατος για να την σηκώσει.

Από τότε ο κ. Παπακωνσταντίνου απεβλήθη από την ελίτ της εξουσίας – αρχικά από τον κ. Βενιζέλο και κατόπιν ολοκληρωτικά μετά τις εκλογές του Μαϊου. Όμως το Σύνδρομο Παπακωνσταντίνου καλά κρατεί. Μάλιστα, ο πολιτικός που το στηλίτευε σήμερα είναι πρωθυπουργός της χώρας και το ενστερνίζεται τα μέγιστα. Γιατί τί άλλο θεμελιώνει την στρατηγική επιλογή του πρωθυπουργού, του κ. Σαμαρά, να ζητά επιμήκυνση δύο ετών σήμερα παρά το Σύνδρομο Παπακωνσταντίνου: ας κερδίσουμε άλλα δυο χρόνια κι έχει ο Θεός!

Ασέλγεια

Όποιος έχει επαφή με την πραγματικότητα στην Γερμανία, στην Ολλανδία, στην Αυστρία και στην Φινλανδία (δηλαδή στις πλεονασματικές χώρες που θα αποφασίσουν την τύχη μας), γνωρίζει το μέγιστο κακό που έχει κάνει στην πατρίδα μας, και στην εικόνα της, το Σύνδρομο Παπακωνσταντίνου. Όταν ενέκριναν οι Βουλές τους ένα δάνειο 110 δις, οι πολίτες τους θεώρησαν το ποσό τεράστιο και αρκετό για μια χώρα σαν την Ελλάδα. Όταν μετά από ενάμιση χρόνο ενέκριναν άλλα 130 δις, το έκαναν με δαγκωμένα τα χείλη. Το Σύνδρομο Παπακωνσταντίνου αμέλησε το απλό γεγονός ότι τόσο η «βοήθεια» των εταίρων όσο και τα μέτρα λιτότητας πρέπει από την πρώτη φορά να είναι έτσι δομημένα που να αρκούν. Η στρατηγική να πάρουμε ένα πακέτο τώρα και μετά, που θα πάει, θα μας δώσουν κι άλλα, θα μείνει στην ιστορία ως το λάθος ολκής το οποίο στέρησε το όνειρο από μια ολόκληρη γενιά. Αν τον Μάιο του 2010 η τότε κυβέρνηση είχε καθήκον να μην αποδεχθεί ένα πακέτο που δεν θα αρκούσε, τον Αύγουστο του 2012 δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να ακολουθούμε την ίδια στρατηγική, να πέφτουμε θύματα του ίδου Συνδρόμου. Αυτό που κάνει η κυβέρνηση Σαμαρά τώρα, να συμμετέχει στα πυραμιδικά δάνεια υπέρ της ΕΚΤ ώστε να ζητά μια διετή επιμήκυνση (που η ίδια γνωρίζει ότι σε δύο χρόνια θα μεγαλώσει την μαύρη τρύπα που έχουμε σήμερα), αποτελεί ασέλγεια επί της αποδυναμωμένης, αποσαθρωμένης, απογοητευμένης ελληνικής κοινωνίας. Τόσο απλά.

Περιληπτικά

Η Κρίση της Ευρωζώνης οδήγησε τον μόνο σοβαρό ευρωζωνικό θεσμό που έχουμε, την ΕΚΤ, σε ένα προσβλητικά πυραμιδικό σχήμα χρηματοδότητης πτωχευμένων κρατών όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία κλπ. με στόχο την διατήρηση της πλάνης ότι τέτοια σχήματα μπορούν να διαιωνίζονται. Η πραγματικότητα είναι ότι, όπως όλες οι πυραμίδες, το σχήμα που επιβάλει η ΕΚΤ σε μια άβουλη ελληνική κυβέρνηση είναι καταδικασμένο να καταρρεύσει. Γιατί συμμετέχει η ελληνική κυβέρνηση σε αυτήν την οφθαλμοφανή απάτη; Επειδή διακατέχεται από το Σύνδρομο Παπακωνσταντίνου (ας κερδίσουμε λίγο χρόνο μπας και, στο μεταξύ, «ρεφάρουμε»), αρνούμενη να μάθει το πολύ βασικό μάθημα της αριθμητικής και της ιστορίας ότι η επιμήκυνση μιας δημοσιονομικής πτώχευσης αποτελεί ασέλγεια πάνω σε εκείνους που θα κληθούν να καταβάλουν το κόστος της.
[1] Γιατί εγκληματικό το PSI; Επειδή είναι η πρώτη φορά στην οικονομική ιστορία της ανθρωπότητας που ένα κράτος πτωχεύει (δηλαδή κουρεύει τα ομόλογά του) και, την ίδια στιγμή, καταφέρνει να αυξήσει το χρέος του! Θέλει όντως «ταλέντο» ένα τέτοιο «επίτευγμα».

του Γιάνη Βαρουφάκη

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://www.protagon.gr/

…φαίνεται ότι ο υφυπουργός ΠΕΚΑ «εν μέσω κρίσης», κ. Ασημάκης Παπαγεωργίου, τα κακοϋπολόγισε σχετικά με το τι σημαίνει η παραγωγή, πώληση, εγκατάσταση και λειτουργία των φωτοβολταϊκών για τη χώρα μας. Αλλιώς δεν εξηγείται τέτοιο τεράστιο λάθος σε βάρος της ανάπτυξης!

Για να μη χαθούμε, προσπαθώ να το δω όσο πιο απλά γίνεται, σα μια εξίσωση.

Συν:

+ Τα φωτοβολταϊκά που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα σήμερα, μειώνουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων (κυρίως φυσικού αερίου) και θα φέρουν εξοικονόμηση περίπου 233 εκατ. € το 2012 (και περισσότερα από 400 εκατ. € τη διετία 2013 – 2014). Από το 2013 κάθε νέο φωτοβολταϊκό που θα εγκαθίσταται μπορεί να προκαλεί μηδενική επιβάρυνση στη συνολική δαπάνη των καταναλωτών και από το 2015 σημαντική ελάφρυνση.

+ σήμερα, μέσα στην κρίση, έχουν δημιουργηθεί περί τις 25.000 θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 8.000 είναι πλήρους απασχόλησης, γύρω από την αγορά και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών

+ εργαζόμενοι, εργοδότες και αυτοαπασχολούμενοι στο χώρο των φωτοβολταϊκών, ενισχύουν τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων με τουλάχιστον 600 εκατ. € ετησίως

Μείον:

– Τα χρήματα που πλήρωσαν οι καταναλωτές μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών, περίπου 290 εκ. € για το 2011. Τα χρήματα που θα πληρώσουν τον επόμενο χρόνο οι καταναλωτές μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ για την ανάπτυξη όλων των ΑΠΕ (και όχι μόνο των φωτοβολταϊκών) εκτιμώνται σε 370 εκατ. €

– Τα χρήματα που θα πληρώσουν οι  καταναλωτές το 2012 μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ προς επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων, περίπου 1,5 δις.

– Το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ (είναι ο Λειτουργός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που διαχειρίζεται τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ) αναμένεται να ανέλθει στα 200 εκατ. € στα τέλη 2012 και να μηδενιστεί ως τα τέλη του 2013. Σημειώστε, ωστόσο, ότι η αγορά της πράσινης ενέργειας θα έπρεπε να κοστίζει στους καταναλωτές περίπου 60% λιγότερο (σύμφωνα με τα στοιχεία έγκυρων μελετών)! Αυτό δεν συμβαίνει λόγω των στρεβλώσεων στην αγορά, με αποτέλεσμα τα περισσότερα χρήματα που πληρώνουν ο καταναλωτές για ΑΠΕ μέσω του Ειδικού Τέλος ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ) να πηγαίνουν στα… ορυκτά καύσιμα (!)

Λύση εξίσωσης

Δεν είναι δα και πυρηνική φυσική!

Ο οποιοσδήποτε θα έπαιρνε άμεσα τα απαραίτητα μέτρα για να άρει τις στρεβλώσεις στην αγορά, ώστε οι καταναλωτές:

Α) να σταματήσουν να επιδοτούν μέσω του Τέλους ΑΠΕ τα… ορυκτά καύσιμα και

Β) να αρχίσουν – επιτέλους – να απολαμβάνουν τα οικονομικά οφέλη από το πιο φθηνό ηλεκτρικό σύστημα εξαιτίας των ΑΠΕ.

Τι κάνει ο υφυπουργός Ενέργειας κ. Παπαγεωργίου;

Αναστέλλει την αδειοδότηση των φωτοβολταϊκών, τόσο των καινούργιων όσο και αυτών που εκκρεμούν! Προχωράνε, λέει πιο γρήγορα απ’ όσο πρέπει. Δημιουργούν περισσότερες θέσεις εργασίας και περισσότερα έσοδα στο δημόσιο απ’ όσο «πρέπει». Άσε που δεν αφήνουν αρκετό χώρο (χρήμα) για τα ορυκτά καύσιμα. Προς επίρρωση των παραπάνω ο υφυπουργός έχει προαναγγείλει και την αναθεώρηση του Ενεργειακού Σχεδιασμού (Οδικός Χάρτης για την Ενέργεια 2050) που παρουσιάστηκε μόλις πριν λίγους μήνες και που αναδεικνύει τα οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία από τη μαζική στροφή στις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Ούτε μια κουβέντα για τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για τις έμμεσες και άμεσες επιδοτήσεις σε λιγνίτη, φυσικό αέριο και πετρέλαιο.

Υπάρχουν και κάποια άλλα πράγματα που δε μας λέει ο υφυπουργός:

• Σχεδόν όλα τα μέτρα που ανακοίνωσε την Παρασκευή, δεν ανακουφίζουν άμεσα τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ, αφού αφορούν σε μελλοντικές επενδύσεις που στην καλύτερη περίπτωση θα υλοποιούνταν μετά από 2‐3 χρόνια.
• Είναι αλήθεια ότι, διεθνώς, παρατηρείται γρήγορη μείωση του κόστους προμήθειας και εγκατάστασης για τα φωτοβολταϊκά συστήματα. Μεταξύ Ιανουαρίου 2012 και Αυγούστου 2012, το κόστος έχει μειωθεί κατά 14% περίπου για Φ/Β εγκαταστάσεις σε στέγες, κατά 10% περίπου για Φ/Β εγκαταστάσεις έως 100kW και κατά 11% περίπου για Φ/Β εγκαταστάσεις άνω των 100kW. Οι μειώσεις που επέβαλε ο κ. Παπαγεωργίου είναι αντίστοιχα ανά κατηγορία 46,8%, 26,4% και 33,7% σε σχέση με αυτές που αποφασίστηκαν μόλις 6 μήνες πριν!

Συμπέρασμα

Ενώ λοιπόν όλοι πια ξέρουν ότι οι ΑΠΕ μειώνουν το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος και ότι οι καταναλωτές στην πραγματικότητα επιβαρύνονται λόγω στρεβλώσεων και ορυκτών καυσίμων, ο υφυπουργός Ενέργειας αποφασίζει να κόψει τις ΑΠΕ και να αβαντάρει τα ορυκτά καύσιμα. Έτσι απλά.

Δεν μένει πλέον παρά να μας ενημερώσει ως καταναλωτές ο κ. Παπαγεωργίου πόσο περιμένει να αυξηθούν τα τιμολόγια της ΔΕΗ από 1/1/2013 εξαιτίας των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούμε (όταν δηλαδή και τερματίζεται η δωρεάν παροχή δικαιωμάτων ρύπανσης).

5%, 10%, 15%; Παραπάνω;

Κατά τα άλλα οι ΑΠΕ είναι ακριβές….

Και με αυτές τις αντιλήψεις θα βγούμε από την κρίση! Καληνύχτα σας και η παναγιά μαζί μας, χρονιάρες μέρες.

Υστερόγραφο

Οι λοιποί κυβερνητικοί εταίροι συμφωνούν με την απόφαση;

Το ΠΑΣΟΚ, ως κυβέρνηση, επεξεργάστηκε και έδωσε για διαβούλευση την πρόταση για τον ενεργειακό σχεδιασμό του 2050 (ο νυν υπεύθυνος για θέματα ενέργειας, κ. Μανιάτης, παρακολούθησε από κοντά τις εργασίες και τα συμπεράσματα της αντίστοιχης ομάδας εργασίας).

Η ΔΗΜΑΡ, θεωρητικά, στέκεται αντίθετη στον έλεγχο του χώρου της ενέργειας από μονοπώλια και μιλά για ηλεκτροπαραγωγή 100% από ΑΠΕ. Η συγκεκριμένη απόφαση, ουσιαστικά, βάζει ταφόπλακα στην αποκεντρωμένη ανάπτυξη των ΑΠΕ και προωθεί τα συμφέροντα που δραστηριοποιούνται στο χώρο των ορυκτών καυσίμων (λιγνίτη, φυσικού αερίου και πετρελαίου) αλλά και των εισαγωγών ενέργειας.

Εδώ, δε φταίει ούτε η Μέρκελ ούτε η Τρόικα.

Του Nίκου Χαραλαμπίδη

ΠΗΓΗ: http://www.greenpeace.org/